Page 412 - kpi20858

370

พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ดัดแปลงจาก “รามายณะ” มหากาพย์ของอินเดีย พระวิหารวัดสามแก้ว
น าเสนอภาพเทพเจ้าในคติพราหมณ์-ฮินดู กับพุทธประวัติของพระพุทธเจ้า ซึ่งเป็นเนื้อหาหลักที่

ปรากฏในจิตรกรรมตามขนบนิยมดั้งเดิมของไทยมาช้านาน และที่วัดสุวรรณดาราราม แสดงพระ

ราชพงศาวดารสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ซึ่งไม่เคยปรากฏเป็นเนื้อหาที่ใช้น าเสนอบนจิตรกรรม

ฝาผนังมาก่อน นอกจากนี้ภาพลายเส้นและภาพประกอบฝีพระหัตถ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ น าเสนอเนื้อหาเรื่องทศชาติชาดก และสมุดภาพ “เทพ มนุษย์

ยักษ์ ลิง” ของพระเทวาภินิมมิต น าเสนอภาพที่เกี่ยวเนื่องกับตัวละครเรื่องรามเกียรติ์เช่นเดียวกัน

กับวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

ด้านประติมากรรมไทยแนวตะวันตก ที่สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้า

อยู่หัวมีเพียง อนุสาวรีย์คุณหญิงมโนปกรณ์นิติธาดา ออกแบบจากการน าใบหน้าของตัวนางใน

จิตรกรรมตามขนบนิยมของไทยมาดัดแปลงผสมผสานเข้ากับหลักกายวิภาค โดยถ่ายทอดกล้ามเนื้อ

และค านึงถึงปริมาตรในลักษณะสมจริงยิ่งขึ้น แตกต่างไปจากการสร้างสิ่งเพื่อเป็นอนุสรณ์ในอดีต

ที่มักสร้างเป็นพระพุทธรูปหรือเทวรูปตามแบบอุดมคตินิยมดั้งเดิม นอกจากนี้ยังต่างไปจากการ
สร้างอนุสาวรีย์บุคคลส าคัญขณะนั้น ที่มักนิยมสร้างในรูปแบบเหมือนจริงแบบตะวันตกด้วย

เมื่อศึกษาภูมิหลังการเกิดขึ้นของผลงานจิตรกรรมไทยแนวตะวันตก และประติมากรรม

ไทยแนวตะวันตก ล้วนเกี่ยวพันกับสถาบันศาสนาและพระมหากษัตริย์ทั้งสิ้น ดังนั้นรูปแบบของ
ศิลปกรรมไทยแนวตะวันตก นอกจากจะสอดคล้องกับเนื้อหาที่เป็นวรรณกรรมของไทยแล้วนั้น ยัง

เหมาะสมกับพื้นที่ของวัดวาอาราม ซึ่งพิจารณาได้ว่าสถาบันกษัตริย์มีบทบาทในฐานะที่เป็นองค์

อุปถัมภ์และส่งเสริมศาสนา รวมทั้งยังเป็นผู้ก าหนดทิศทางการสร้างผลงานศิลปกรรมในขณะนั้น

ดังนั้นศิลปกรรมไทยแนวตะวันตกทั้งจิตรกรรมและประติมากรรม จึงมักปรากฏอยู่ในศาสนสถาน
เป็นหลัก

ศิลปกรรมแบบตะวันตก

ศิลปกรรมแบบตะวันตกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เกิดจากการที่

ศิลปินไทยน าเอาวิทยาการจากศิลปะตะวันตกมาน าเสนอในผลงาน ซึ่งเป็นรูปแบบใหม่ที่สะท้อน

ภาพลักษณ์ของสยามในคราบความทันสมัย เท่าทันและทัดเทียมอารยประเทศได้เป็นอย่างดี โดย

แบ่งผลงานออกเป็นจิตรกรรมแบบตะวันตก และประติมากรรมแบบตะวันตก ซึ่งสามารถวิเคราะห์
ถึง ดังนี้