Page 411 - kpi20858
P. 411
369
ดาราราม มีการก าหนดสีพระวรกายของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชว่ามีสีผิวพระวรกายค่อนไป
ทางคล ้า ซึ่งจิตรกรผู้สร้างผลงานทั้งสามแห่งใช้สีตามลักษณะของตัวละครหรือบุคคลในเนื้อเรื่อง
อย่างถูกต้อง เพื่อให้เกิดผลสูงสุดด้านการเล่าเรื่องให้สอดคล้องไปกับเนื้อหาในงานวรรณกรรม
ด้านการใช้สีเพื่อสร้างค่าน ้าหนักอ่อนแก่ของแสง-เงาอย่างถูกต้องสมจริง ส่งผลท าให้รูปทรง
ต่างๆ เกิดปริมาตร สามารถพบได้ทั้งในงานจิตรกรรมที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม วัด
สามแก้ว และวัดสุวรรณดาราราม การใช้สีก าหนดค่าแสงและเงาเพื่อสร้างมิติพบเห็นได้น้อยมาก
ในจิตรกรรมตามขนบนิยม ซึ่งอาจปรากฏเพียงการโฉบสีท้องฟ้าเพื่อไล่ระดับค่าน ้าหนักของสี หรือที่
บริเวณก้อนหินเพื่อให้เกิดความกลมกลึง แต่ทว่าไม่พบการแสดงแสง-เงาที่รูปทรงหลักต่างๆ ทั้ง
รูปทรงของบุคคลและสถาปัตยกรรม ดังนั้นจึงสรุปได้ว่าจิตรกรรมฝาผนังทั้งสามแห่งนี้ได้รับเอา
อิทธิพลการใช้สี เพื่อสร้างแสงและเงามาจากจิตรกรรมแบบตะวันตก นอกจากนี้ยังพบว่ามีการใช้สี
เพื่อแสดงกาลเวลาซึ่งต่างไปจากจิตรกรรมตามขนบนิยม เช่น ที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดา
รามที่บริเวณท้องฟ้าสามารถระบุได้ว่าเป็นช่วงเวลากลางวัน เย็นย ่า หรือค ่าคืน ช่วงเวลาดังกล่าว
ถูกก าหนดให้สัมพันธ์ไปกับเนื้อเรื่องของแต่ละฉาก อีกทั้งจิตรกรยังใช้สีเพื่อแสดงบรรยากาศ เช่น ที่
วัดสุวรรณดาราราม ในฉากสงครามยุทธหัตถีที่มีการพุ่งรบกันจนเกิดกลุ่มควันตลบฟุ้งไปทั่วอาณา
บริเวณ หรือที่วัดสามแก้วในฉากนันโทปนันทะพญานาค ยอมแพ้และเข้าสู่ร่มพระพุทธศาสนา สี
เทาทะมึนของกลุ่มก้อนเมฆแสดงถึงสภาวการณ์ของความปั่นป่วนได้เป็นอย่างดี จากตัวอย่างข้างต้น
สามารถสรุปได้ว่าจิตรกรได้ค านึงถึงการใช้สีเพื่อน าเสนอภาพ กับการสื่อสารอารมณ์ให้เกิดความ
สมจริงตามแบบอย่างจิตรกรรมตะวันตก
เมื่อพิจารณากลวิธีการใช้สีพบว่า จิตรกรหลายท่านได้พัฒนาปรับเปลี่ยนกลวิธีการลงสีให้
แตกต่างไปจากจิตรกรรมตามขนบที่นิยมระบายสีเรียบไปสู่การสร้างร่องรอยของฝีแปรง โดยสามารถ
พบเห็นในผลงานของพระยาอนุศาสน์ จิตรกร ที่ใช้สีสร้างร่องรอย แสดงฝีแปรงอย่างฉับพลัน
จังหวะของการปาดป้ายฝีแปรงนั้นท าให้ภาพเปี่ยมไปด้วยพลัง และมีชีวิตชีวายิ่งนัก ทั้งนี้ลักษณะ
การใช้ฝีแปรงของท่านมีความคล้ายคลึงกับจิตรกรรมอิมเพรสชันนิสม์ในตะวันตก อย่างไรก็ตาม
สามารถพบเห็นร่องรอยการปาดป้ายฝีแปรงในลักษณะเดียวกันนี้ ได้ที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตน
ศาสดารามเช่นกัน ทว่าจะปรากฏอยู่ในส่วนของฉากทัศนียภาพ เช่น ท้องน ้า ต้นไม้ หรือพื้นหญ้า ที่
ไม่ต้องการการแสดงรายละเอียดอย่างประณีต
ผลงานจิตรกรรมไทยแนวตะวันตกเหล่านี้มีลักษณะของการสร้างภาพเล่าเรื่อง โดยมีเนื้อหา
ความเกี่ยวพันกับงานวรรณกรรม กล่าวคือ จิตรกรรมฝาผนังที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดา
รามแสดงเนื้อหาเรื่องรามเกียรติ์ วรรณกรรมอันทรงคุณค่าที่ประพันธ์ขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ
