Page 227 - kpi20858
P. 227
184
บ่งบอกถึงวัตถุประสงค์การจัดงานพิธี ดังนั้นเหรียญที่ระลึก ส าหรับพระราชทานในงานเฉลิมพระ
344
นคร 150 ปี ครั้งนี้ จึงมีการน าพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ซ้อนที่ด้านหน้า
ด้วยพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬา
โลกมิได้ทรงเครื่องฉลองพระองค์ ทว่าพระบาทสมเดจพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเครื่องฉลองพระองค์
จอมพลแบบสนาม นอกจากรายละเอียดของเครื่องทรงนั้นจะช่วยขับเน้นให้พระบาทสมเด็จ
พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นเด่นแล้วนั้น ยังแสดงให้เห็นถึงประวัติศาสตร์ด้านการทรงเครื่องของ
กษัตริย์ไทยอีกประการหนึ่ง
ด้านพระนามที่จะปรากฏบนเหรียญนั้น พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติ
วงศ์ทรงกราบทูลขอประทานพระราชวินิจฉัยต่อพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึงพระราช
ประสงค์ ในการนี้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงคิดแบบการใช้พระ
นาม 2 แบบ พร้อมกับทรงออกแบบตัวเหรียญด้วย 2 แบบ ดังนี้
มีอักษรพระนามอ้อมพระบรมรูป แต่พระนามนั้นเปนที่สงสัยอยู่ว่าใช้อย่างไรจะ
สมควร จึ่งได้เขียนขึ้นเปนสองแบบ ใช้พระนามเบื้องต้นแบบหนึ่ง พระนามเบื้องปลายแบบ
หนึ่ง อย่างใช้พระนามเบื้องปลายดูมีสง่างามมากกว่าอย่างพระนามเบื้องต้น ตัวเหรียญนั้นก็
ได้ลองท าเป็นสองอย่าง มีลวดขอบอย่างโบราณอย่างหนึ่ง และไม่มีลวดขอบเปนอย่างใหม่
อีกอย่างหนึ่ง อย่างใดจะต้องพระราชหฤทัย หรือจะสับเปลี่ยนกัน ใช้พระนามอันหนึ่ง กับ
แบบเปลี่ยนอีกอันหนึ่งก็สับเปลี่ยนกันได้ ด้านหลังท าเป็นอักษรบอกงานเฉลิมพระนคร มี
ศักราชเริ่มสร้างและปัจจุบันกาล ได้ท าเปนสองแบบเหมือนกัน แบบหนึ่งมีนามพระนคร อีก
แบบหนึ่งไม่มี และได้ท าลายหว่านล้อมอักษรไว้เปนสองอย่าง เป็นสร้อยดอกไม้อย่างหนึ่ง
เป็นกลีบบัวอย่างหนึ่ง ย่อมจะใช้อักษรอย่างหนึ่ง ลายอย่างหนึ่ง สับเปลี่ยนกันตามที่ต้อง
พระราชหฤทัยได้เหมือนกัน อย่างเปนสร้อยดอกไม้ ดูติดจะเป็นลายฝรั่งไป เห็นจะสู้อย่าง
กลีบบัวไม่ได้
345
การออกแบบเหรียญครั้งนี้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
ทรงออกแบบด้านหลัง ปรากฏนามพระนครแบบหนึ่งและไม่ปรากฏนามอีกแบบหนึ่ง ประกอบกับ
ทรงออกแบบให้มีลวดลายสร้อยดอกไม้แบบหนึ่ง และแบบกลีบบัวแบบหนึ่ง ทั้งนี้ทรงทูลเกล้าฯเพื่อ
344 พิพิธภัณฑ์เหรียญที่ระลึกไทย, เหรียญพระสตพรรษมาลา, เข้าถึงเมื่อ 15 กรกฎาคม 2562, เข้าถึงได้จาก
http://www.thaimedal.com/web/2424_2.php
345 “การท าเหรียญที่ระลึกส าหรับพระราชทานในงานเฉลิมฉลองสมโภชพระนครครบ 150 ปี,”เอกสารจดหมายลาย
ลักษณ์, กรมศิลปากร, (4)ศธ 2.1.2.1/76, หอจดหมายเหตุแห่งชาติ.
