Page 196 - kpi20858

153

กุมดาบ ปลายดาบจรดพื้น มือซ้ายท้าวสะเอว หันหน้าไปทางด้านทิศตะวันตก ซึ่งเป็นที่ตั้งของ
275
กรุงเทพมหานคร

276
ท้าวสุรนารี หรือท่านผู้หญิงโม เป็นวีรสตรี ผู้รักษาบ้านเมืองให้รอดพ้นจากภัยสงคราม
ดังนั้นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาท่านผู้หญิง
โมเป็นท้าวสุรนารี วีรกรรมของท่านเป็นที่ยกย่อง สรรเสริญ จนน าไปสู่การร่วมแรงร่วมใจกันของ

ชาวนครราชสีมาในการสร้างถาวรวัตถุ เป็นอนุสาวรีย์เพื่อเชิดชูเกียรติแก่ท้าวสุรนารี

ในการสร้างอนุสาวรีย์ครั้งนี้ ปรากฏเอกสารที่ข้าหลวงประจ าจังหวัดนครราชสีมาได้ส่งร่าง
จารึกมาถึงอธิบดีกรมศิลปกร โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้จารึกประดับที่ฐานอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีทั้ง

สองด้าน การส่งเอกสารในครั้งนี้ถือเป็นการส่งให้พิจารณาภาษาอักษรก่อนส่งให้กองสถาปัตยกรรม

หล่อด้วยแผ่นทองแดง โดยปรากฏความดังนี้

ประวัติย่อ

พุทธศักราช ๒๓๖๙ เจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์เป็นกบฏต่อกรุงเทพมหานคร ยก
กองทัพเข้ามายึดเมืองนครราชสีมาได้ แล้วกวาดต้อนครอบครัวชาวนครราชสีมาไปยังทุ่ง

ส าริด ท่านผู้หญิงโมรวบรวมก าลังหญิงชายเข้าต่อสู้อย่างตะลุมบอน กองทหารเวียงจันทน์
แตกพินาศ เจ้าอนุวงศ์ถอยทัพกลับ ในที่สุดกองทัพไทยยกตามไปปราบจับตัวเจ้าอนุวงศ์ได้

ท่านผู้หญิงโมผู้กกล้าหาญ ได้นามว่าเป็นวีระสตรีกอบกู้อิสรภาพนครราชสีมาไว้ได้
ด้วยความสามารถ มีคุณต่อประเทศชาติอย่างยิ่ง พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง

พระกรุณาโปรดเกล้าฯสถาปนาท่านผู้หญิงโมเป็น ท้าวสุรนารี..และทรงพระกรุณาโปรด
เกล้าฯ ให้พระยาปลัดเมืองนครราชสีมา (ทองด า) ผู้เป็นสวามีท้าวสุรนารีเป็นเจ้า

277
พระยามหิศราธิบดี..
นอกจากร่างจารึกประวัติโดยย่อของข้าหลวงประจ าจังหวัดนครราชสีมา ที่ส่งถึงอธิบดีกรม

ศิลปากรแล้วนั้น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาด ารงราชานุภาพยังได้เขียนเล่าประทาน

แก่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เมื่อครั้งพระองค์เกิดความ

275 การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย, “อนุสาวรีย์ท้างสุรนารี,” เข้าถึงเมื่อ 28 กรกฎาคม 2562, เข้าถึงได้จาก
https://thai.tourismthailand.org

276 บ้างเรียกท่านผู้หญิงโม้
277 “การสร้างอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีที่นครราชสีมา”เอกสารจดหมายลายลักษณ์, กรมศิลปากร, (4)ศธ 2.3.6.9/2, หอ
จดหมายเหตุแห่งชาติ.