Page 207 - kpi20440
P. 207
การประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า 207
ครั้งที่ 20 ประจำาปี 2561
ประชาธิปไตยไทย: ก้าวย่างเพื่อการพัฒนา
ขณะเดียวกันยังพบอุปสรรคเรื่องการบูรณาการระบบ ความคิดวิชาการและความคิดชุมชนที่หลากหลาย
เพราะตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของการคิดแบบย่อส่วน ( reductionism ) ลดทอนความซับซ้อน คิดแบบเหมารวม
ไม่ค่อยให้ความส�าคัญกับความคิดของคนในพื้นที่หรือที่คนในท้องถิ่น นอกจากนี้ยังมีระบบความรู้ที่ครอบง�า
การตัดสินนโยบายมีลักษณะภาพใหญ่ top-down และคับแคบไม่เปิดใจ ซึ่งในสภาพแวดล้อมทางนโยบาย
อันเป็นบริบทที่ท้าทายเหล่านี้ จึงยากยิ่งที่จะมีการให้ความสนใจแก่การเปิดใจ “การเรียนรู้” ร่วมกันได้อย่างไร
3. ก้ำวย่ำงประชำธิปไตยเพื่อลดควำมเหลื่อมล�้ำและเพิ่ม
คุณภำพสังคม
ความเหลื่อมล�้าเป็นเหมือนตาข่ายของปัญหาที่โยงใยกันในระดับโลก เมื่อประเทศไทยไม่ได้ด�ารงอยู่
อย่างล�าพังบนโลก สิ่งที่ต้องตระหนักก็คือ การใช้อ�านาจใดๆ ย่อมมีผลกระทบทั้งในระดับชีวิต นโยบายทั้งใน
ระดับประเทศและระดับระหว่างประเทศ การสร้างพื้นที่เพื่อท�าความเข้าใจ ‘ตาข่ายปัญหาของความเหลื่อมล�้า’
จึงมีความส�าคัญ เนื่องจากกระบวนการพัฒนาประเทศไม่สามารถด�าเนินไปโดยไม่ค�านึงถึงปัญหาความเหลื่อมล�้า
และปัญหาความเหลื่อมล�้าก็ไม่สามารถแก้ได้ด้วย ‘อ�านาจพิเศษ’ ที่แผ่คลุมสังคมไทยอยู่ในขณะนี้เพราะ
ความกลัวไปด้วยกันไม่ได้กับความฝัน โดยเฉพาะความฝันร่วมของสังคมที่มีต่อการเพิ่มสังคมคุณภาพในอนาคต
ควำมรู้เรื่องควำมเหลื่อมล�้ำของโลกและของไทย
การศึกษาค้นคว้าเรื่องความเหลื่อมล�้าในพื้นฐานเดิมทั้งของโลกและไทยอยู่ในพื้นที่ประเด็นความเหลื่อมล�้า
ทางเศรษฐกิจ โลกคาดหวังว่าโลกที่เชื่อมถึงกันหมดน่าจะช่วยเพิ่มความเสมอภาค เท่าเทียมกันมากขึ้น และ
ความเหลื่อมล�้าลดน้อยลง อย่างไรก็ดี 15 ปีที่ผ่านมานี้ มีข้อสรุปจากองค์การการเงินระหว่างประเทศ หรือแม้แต่
ธนาคารโลก ว่าความเข้าใจนี้ผิด โลกาภิวัตน์ทางการค้าโลกาภิวัตน์ทางด้านเทคโนโลยีสามารถช่วยให้โลกคึกคัก
ได้จริง แต่ไม่ได้เป็นเครื่องมือลดความเหลื่อมล�้าในตัวเอง มิหน�าซ�้าประวัติศาสตร์ความเหลื่อมล�้าที่มาจากลัทธิ
ล่าอาณานิคมข้ามทวีปสมัย 400-500 ปีก่อน ยังท�าให้การพัฒนาอุตสาหกรรมและเทคโนโลยี กลายเป็นเครื่องมือ
ของประเทศที่แข็งแรงกว่า ประเทศที่แข็งแรงกว่าจะกลายเป็นผู้สร้างระบบ กติกา และควบคุมโลก เช่น ระบบ
จดทรัพย์สินทางปัญญา ระบบเทคโนโลยี ระบบการก�ากับควบคุมเงินตราของโลก ซึ่งเป็นเงื่อนไขส�าคัญที่ท�าให้
ความเหลื่อมล�้าในโลกซับซ้อนยิ่งขึ้น
ความสนใจเรื่องความเหลื่อมล�้าในทางวิชาการวิจัยกว้างไกลไปกว่ามิติความเข้าใจเดิมทางเศรษฐกิจ
อาทิเช่น บทสรุปจากการประชุม World Social Science Report 2016 ได้ขยายความหมายของความเหลื่อมล�้า
ครอบคลุมปริมณฑลที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพชีวิตผู้คนถึง 7 มิติ ได้แก่ ด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคม ด้านวัฒนธรรม
ด้านการเมือง ด้านสิ่งแวดล้อม เชิงพื้นที่ และด้านความรู้ ซึ่งทุกมิติของความเหลื่อมล�้าล้วนโยงใยซึ่งกันและกัน
