Page 205 - kpi20440
P. 205
การประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า 205
ครั้งที่ 20 ประจำาปี 2561
ประชาธิปไตยไทย: ก้าวย่างเพื่อการพัฒนา
โอกาสเหล่านี้เป็นโอกาสที่ส�าคัญ ซึ่งเป็นการขัดกับทางนโยบาย และสวนทางนโยบาย บางครั้งขาด
การประสานทางนโยบายกับระดับปฏิบัติการ จุดอ่อนของรัฐบาลเรามีหลายส่วน ทั้งสภาวะนโยบายที่ขัดแย้ง
กันเอง สวนทางกันเอง หลายกรณีเป็นไปไม่ได้ที่ภาครัฐจะแก้ไขเอง นโยบายประชารัฐ นโยบายประเทศไทย 4.0
หรือนโยบายประชารัฐที่น�าเสนอออกมา เพราะเวลามีจ�ากัด นโยบายเหล่านี้ออกมาเร็วมาก เข้าใจอยู่ว่า นโยบาย
เดิม ๆ นั้นใช้ไม่ได้ และต้องการบรรยากาศที่สร้างความหวัง แต่ต้องการภาคส่วนอื่น เช่น ธุรกิจและประชาสังคม
และชุมชนเพราะ GDP รัฐบาลต้องแก้ไขกันเอง โดยมีภาคประชาสังคม เข้ามามีส่วนร่วมอย่างคึกคักและเข้มแข็ง
ท�าอย่างไรที่จะท�าให้ภาคประชาสังคมมีบทบาทในการเรียนรู้ทางสังคมร่วมกัน และไม่ใช่การสร้าง
การเมืองประชาธิปไตยแบบสมบูรณ์ของประเทศไทยในอาณาเขตเฉพาะเพื่อคนไทยเท่านั้น เพราะสังคมเศรษฐกิจ
ไทยในปัจจุบันจะด�ารงอยู่ไม่ได้ถ้าหากไม่มีมิติการอยู่อย่างพึ่งพากันกับประเทศเพื่อนบ้าน ลาว พม่า ฯลฯ
การเมืองประชาธิปไตยของประเทศจึงต้องค�านึงถึงผลประโยชน์ร่วมกันและเป็นการเมืองที่จะพัฒนาออกไปจาก
วัฏจักรความรุนแรงแบบเดิมให้ได้ การมุ่งแพ้ชนะทางการเมืองเป็นเรื่องที่เข้าใจได้ แต่ความขัดแย้งที่เสี่ยงต่อ
ความรุนแรงนั้นไม่ใช่ประชาธิปไตยที่ยั่งยืนอย่างแน่นอน เพราะว่าประชาธิปไตยแบบยั่งยืนนั้น จะต้องผสมสองสิ่ง
เข้าด้วยกันให้ได้นั่นคือการอยู่ร่วมกันได้
• ภาวะการพัฒนาที่ขาดสมดุลทว่าสังคมขาดความเข้าใจที่เป็นระบบต่อปมเงื่อนความไม่ยั่งยืน
• การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ( reactive ) และแนวโน้มอ�านาจนิยมกลายเป็นวิถี: การขาดนโยบาย
สร้างสมรรถนะในการคิดอ่านร่วมกันในสังคม แสดงถึงสภาวะของการเร่งรุดของโลกที่เร็วขึ้น
เรื่อยๆ และมีแดนอันตรายที่พุ่งเป้าไปสู่ SDGs มีอยู่สองเรื่องคือ 1) แดนอันตรายของพิภพ
ความเป็นกรดของมหาสมุทร ภูมิอากาศ ภัยพิบัติหลายอย่าง รวมทั้งสารตกค้างต่างๆ 2) แดน
อันอันตรายสังคม การเมือง การเข่นฆ่ากันไม่ใช่เฉพาะระหว่างประเทศ แต่ในประเทศเอง เช่น
สหรัฐอเมริกานึกไม่ถึงว่าจะเจอกับสถานการณ์เช่นนั้นเกิดขึ้น และแดนอันตรายจะเดินไปสู่
ความสมดุลของสองแดนนี้ได้ โดยระมัดระวัง ค�านึง ตระหนักด้วยว่าไม่ใช่เป็นการจมปลักใน
สองแดนนี้
ประเด็นส�าคัญ ภาวะเร่งรุดไม่ใช่เกิดเฉพาะในประเทศเท่านั้นแต่ยังเกิดขึ้นในระดับภูมิภาค ปรากฏการณ์
เช่น โรฮิงญา ที่อพยพหนีภัยออกจากรัฐยะไข่ไปสู่นอกประเทศกว่า 1 ล้านคนในช่วงปลายสิงหาคม – ธันวาคม
ที่ผ่านมา และมีปัญหาระดับภูมิภาคอีกหลายเรื่อง แสดงว่ากลไกที่เรามีอยู่นั้นไม่สามารถจัดการกับปัญหานั้นได้
ค�าว่า เร่งรุดภาวะบีบคั้นนั้นท�าให้ต้องเผชิญกับเรื่องต่างๆเหล่านี้
นอกจากนี้ยังมีภาวะขาดการบูรณาการเชื่อมโยงระหว่างแนวความคิดนโยบายระดับสูงกับเป้าหมาย
การพัฒนาที่ยั่งยืน คือมีการพูดถึงยุทธศาสตร์ไทยแลนด์ 4.0 ศาสตร์พระราชาหรือไทยนิยม ซึ่งมีความส�าคัญ
ทั้งสิ้น แต่ยังเป็นเรื่องท้าทายต่อไปว่าจะเชื่อมโยงกับการพัฒนาที่ยั่งยืนได้อย่างไร
