Page 91 - kpi18343
P. 91
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความปรองดอง
ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ
(2) การกำหนดกระบวนการพิเศษสำหรับผู้กระทำความผิดในช่วงที่เกิด
ความขัดแย้งทางการเมือง : การนิรโทษกรรม
ดังที่ได้กล่าวไว้แล้วข้างต้น บางประเทศถือว่าผู้กระทำความผิดในช่วงที่
เกิดความขัดแย้งทางการเมืองนั้น อาจจะกระทำความผิดเพราะมีสาเหตุมาจากการ
คิดต่างทางการเมืองไม่ได้มีเจตนาชั่วร้ายที่จะกระทำความผิดเหมือนอย่างผู้ที่กระทำ
ความผิดทางอาญากรณีทั่วไป จึงได้มีการกำหนดกระบวนการพิเศษสำหรับดำเนินการ
กับผู้กระทำความผิดในช่วงที่เกิดความขัดแย้งทางการเมือง ซึ่งจากการศึกษาพบว่า
แทบทุกประเทศจะเลือกใช้การนิรโทษกรรมอันเป็นเสมือนการให้อภัยผู้ที่กระทำ
ความผิดอันเนื่องมาจากความขัดแย้งทางการเมือง ทำให้ผู้กระทำความผิดนั้นไม่ต้อง
รับโทษ อย่างไรก็ตาม ในเมื่อการนิรโทษกรรมเป็นการดำเนินการที่ขัดกับ
หลักทั่วไปซึ่งกำหนดว่า “ผู้กระทำความผิดจะต้องได้รับโทษตามกฎหมาย”
ดังนั้น การนิรโทษกรรมจึงจำเป็นจะต้องใช้อย่างจำกัด โดยทุกประเทศจะกำหนด
ไว้อย่างชัดเจนถึงเงื่อนไขว่าบุคคลใดบ้างที่จะได้รับการนิรโทษกรรม ไม่ว่าจะเป็น
การกำหนดช่วงเวลาที่กระทำความผิด หรือกำหนดมูลเหตุจูงใจในการกระทำ
ความผิด ตลอดจนกำหนดความหนักเบาของความผิดที่กระทำเพื่อประกอบกับ
การพิจารณาตามปัจจัยอื่นๆ ด้วย ที่สำคัญ เมื่อมีการกำหนดกรอบและเงื่อนไขในการ
ให้นิรโทษกรรมแล้ว ก็จะต้องมีการกำหนดกลไกและองค์กรเพื่อให้การดำเนินการ
เป็นไปตามกรอบและเงื่อนไขที่กำหนด
แม้ว่าในเรื่องเกี่ยวกับกระบวนการพิเศษในต่างประเทศนี้จะกล่าวถึง
แต่เพียงการนิรโทษกรรมเพราะเป็นกระบวนการพิเศษแบบเดียวที่ปรากฏใน
กฎหมายต่างประเทศ ซึ่งปัจจุบันอาจจะนำมาปรับใช้กับประเทศไทยได้ยากเนื่องจาก
การนิรโทษกรรมมักจะถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างรุนแรงในสังคมไทย อย่างไรก็ตาม
การนิรโทษกรรมไม่ใช่กระบวนการพิเศษสำหรับดำเนินการกับผู้กระทำความผิด
แต่เพียงกระบวนการเดียวที่สามารถสร้างความปรองดองได้ แต่ยังสามารถ
มีกระบวนการอื่นๆ ได้อีกไม่ว่าจะเป็นการสั่งไม่ฟ้อง การรอลงอาญา หรือการ
ลดโทษ ฯลฯ ขึ้นอยู่กับบริบทในสังคมและความเหมาะสมของประเทศนั้นๆ แต่
การศึกษาบทบัญญัติที่กำหนดเงื่อนไขเกี่ยวกับการนิรโทษกรรมในต่างประเทศ
ก็สามารถนำมาถอดเป็นบทเรียนเพื่อใช้แยกผู้กระทำความผิดที่จะต้องถูกดำเนิน
คดีด้วยกระบวนการยุติธรรมปกติ ออกจากผู้กระทำความผิดที่ควรจะต้องเข้าสู่
สถาบันพระปกเกล้า
82
