Page 87 - kpi18343
P. 87
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความปรองดอง
ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ
ทางการเมืองโดยบุคคลหรือกลุ่มบุคคลในช่วงที่เกิดความรุนแรงนั้น (ส่วนคำว่า
อย่างไรจะเรียกว่าเป็นความผิดที่มีเหตุจูงใจทางการเมืองนั้น จะได้อธิบายต่อไป
ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการนิรโทษกรรม)
จะเห็นได้ว่า จากคำนิยามของคำว่าเหยื่อ ข้างต้นนั้น เป็นที่ชัดเจนและ
แน่นอนว่าผู้ที่ได้รับผลกระทบโดยตรง เช่น ได้รับบาดเจ็บอันเนื่องมาจากความรุนแรง
หรือได้รับความทุกข์ทรมานทางจิตใจเนื่องจากถูกกักขัง หรือถูกริบทรัพย์สิน ถือว่า
เป็นเหยื่อตามความหมายของบทบัญญัติดังกล่าว แต่ก็ไม่ชัดเจนว่า จะสามารถ
ตีความให้ผู้ที่ไม่ได้รับผลกระทบโดยตรงแต่ได้รับความเสียหายอันเนื่องมาจากการ
สูญเสียผู้ที่ได้รับความเสียหายโดยตรง เช่น ครอบครัวของเหยื่อที่เสียชีวิต หรือ
หายสาบสูญโดยไม่สามารถติดตามได้นั้น จะถือว่าเป็นเหยื่อตามบทบัญญัติอันมีสิทธิ
จะได้รับการเยียวยาด้วยหรือไม่
ด้วยเหตุนี้ บทบัญญัติในบางประเทศจึงกำหนดไว้ให้ชัดเจนว่า
นอกจากเหยื่อจะหมายถึงผู้ที่ได้รับความเสียหายโดยตรงแล้ว ยังให้รวมถึงผู้ที่ได้รับ
ผลกระทบอันเนื่องมาจากการสูญเสียผู้ที่ได้รับความเสียหายโดยตรงด้วย เช่น กรณี
ของประเทศตูนิเซีย ซึ่งกำหนดให้เหยื่อนั้น นอกจากจะหมายถึงผู้ได้รับความเสียหาย
จากความรุนแรงโดยตรงแล้ว ยังให้หมายถึงครอบครัวของเหยื่อซึ่งได้รับความ
เสียหายเนื่องจากมีความสัมพันธ์ในเชิงบิดามารดากับบุตร กับผู้เสียหาย ตาม
กฎหมายทั่วไปของประเทศตูนิเซีย (ซึ่งการสูญเสียบิดามารดาไป อาจทำให้ครอบครัว
ต้องขาดการอุปการะเลี้ยงดู) และยังให้รวมถึงบุคคลที่เข้าช่วยเหลือเหยื่อ หรือเข้า
ขัดขวางการกระทำความผิดเพื่อไม่ให้เหยื่อได้รับอันตราย แต่ตนเองกลับได้รับ
ความเสียหายเสียเองด้วย ซึ่งเป็นเช่นเดียวกับกรณีของประเทศแอฟริกาใต้
- การกำหนดหลักการหรือกระบวนการในการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ
หลายประเทศได้มีการกำหนดเรื่องหลักการหรือกระบวนการในการ
เยียวยาผู้ได้รับผลกระทบเพื่อกำหนดเป็นกรอบในการปฏิบัติของคณะกรรมการ
ค้นหาความจริงไว้ โดยมีลักษณะการบัญญัติที่แตกต่างกันไป บางประเทศก็กำหนด
เพียงสั้นๆ เช่น กรณีของประเทศเคนยา ซึ่งกำหนดให้ผู้ได้รับผลกระทบสามารถ
มายื่นเรื่องต่อคณะกรรมการค้นหาความจริงได้ และถ้าหากคณะกรรมการค้นหา
ความจริงมีความเห็นแล้วว่าผู้ที่มายื่นเรื่องดังกล่าวเป็น “เหยื่อ” ตามที่บทบัญญัติ
กำหนดไว้จริง (โดยพิจารณาจากหลักฐานทั้งหมด) ก็ให้จัดทำข้อเสนอแนะในการ
สถาบันพระปกเกล้า
78
