Page 506 - kpi17073
P. 506
การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16 505
(1) การให้ข้อมูล (Access to information)
การให้ข้อมูล คือ การมีส่วนร่วมในระดับต้นซึ่งองค์กรที่เกี่ยวข้องกับ
กระบวนการนิติบัญญัติใช้เป็นช่องทางในการสื่อสารกับภาคประชาชนในเรื่องที่เกี่ยวกับความ
เคลื่อนไหว ในกระบวนการนิติบัญญัติและเป็นรูปแบบของการสื่อสารทางเดียวที่ไม่ต้องการ
ปฎิสัมพันธ์จากผู้ที่เกี่ยวข้อง เช่น การแถลงข่าว การเผยแพร่ข้อมูลนิติบัญญัติ (ร่างกฎหมาย
รายงานและบันทึกการประชุมของรัฐสภา และเอกสารประกอบการพิจารณาร่างกฎหมาย) ผ่าน
ช่องทางต่างๆ เช่น อินเตอร์เน็ต สื่อวิทยุและโทรทัศน์ สื่อสิ่งพิมพ์ และการจัดกิจกรรมรณรงค์
เผยแพร่ความรู้ในทุกรูปแบบทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ จากการศึกษาพบว่าแม้ว่า
มาตรการดังกล่าวจะเป็นการสื่อสารทางเดียวจากสถาบันนิติบัญญัติแต่ก็เป็นการทำให้ภาค
ประชาสังคมสามารถรับรู้และสามารถกำหนดทิศทางการเคลื่อนไหวในเรื่องที่เกี่ยวกับกระบวนการ
นิติบัญญัติได้ นอกเหนือไปจากการให้ข้อมูลขององค์กรที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการนิติบัญญัติแก่
ประชาชนแล้ว ภาคประชาสังคมยังมีส่วนร่วมในการให้ข้อมูลความเคลื่อนไหวเกี่ยวกับ
กระบวนการนิติบัญญัติแก่ประชาชนทั่วไปด้วย เช่น การจัดตั้งหน่วยในการเฝ้าระวังกฎหมาย
(legislative watch unit) ในภาควิชาการหรือภาคประชาสังคมเพื่อสนับสนุนให้ประชาชนสามารถ
เข้าร่วมในกระบวนการนิติบัญญัติได้มากขึ้นในระยะยาว ตลอดจนการจัดทำเว็บไซต์ระบบติดตาม
(tracking system) ร่างกฎหมายซึ่งกำลังจะเข้าสู่กระบวนการนิติบัญญัติในขั้นตอนต่างๆ
(สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ และคณะ;2553)
(2) การปรึกษาหารือ (Counselling and Consultation)
กระบวนการปรึกษาหารือ คือ กระบวนการมีส่วนร่วมสองทางที่องค์กร
นิติบัญญัติต้องการรับทราบคำแนะนำและความคิดเห็นจากภาคประชาสังคมในประเด็นต่างๆ ที่
เกี่ยวข้องกับกฎหมายฉบับต่างๆ เช่น การรับฟังความคิดเห็นของประชาชนเพื่อการจัดทำกฎหมาย
และกฎระเบียบของรัฐในรูปแบบต่างๆ เช่น การขอความคิดเห็นจากประชาชนโดยวิธีการทาง
ไปรษณีย์การทำแบบสอบถาม การสัมภาษณ์ การจัดสัมมนาระดมความคิดเห็นกับผู้ที่เกี่ยวข้อง
การจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ การเปิดอภิปราย และการรับฟังความคิดเห็นแบบออนไลน์ผ่านอินเต
อร์เน็ต เป็นต้น ทั้งนี้ กระบวนการดังกล่าวจะทำให้ผู้จัดทำกฎหมายรับทราบถึงข้อท้าทาย
ทางออกในการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายให้มีความสอดคล้องกับความต้องการของประชาชนไปจนถึง
ผลกระทบของร่างกฎหมายฉบับนั้นๆที่จะมีในอนาคต
(3) การร่วมปฏิบัติ (Partnership)
การร่วมปฏิบัติเป็นการปฏิบัติงานร่วมกันระหว่างภาคประชาสังคมและ
องค์กรที่เกี่ยวข้องในกระบวนการนิติบัญญัติในลักษณะหุ้นส่วน (Partnership) ซึ่งถือเป็นระดับ
การมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมในกระบวนการนิติบัญญัติในระดับสูงที่สุด เช่น การจัดตั้ง
ภาคีเครือข่ายหรือคณะทำงานเพื่อการจัดทำกฎหมายร่วมกับรัฐบาลหรือสมาชิกรัฐสภา (working
groups for drafting legislation) การที่ประชาชนใช้สิทธิในการเสนอกฎหมายทั้งในระดับชาติ การประชุมกลุ่มย่อยที่ 5
