Page 293 - kpi17073

292 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16

และหลักความยุติธรรม ในการคัดเลือกบุคคล ล้วนแล้วแต่เป็นปัจจัยสำคัญในการคัดเลือกบุคคล
เข้ามารับราชการตั้งแต่อดีต เพราะสมัยนั้นบ้านเมืองเกิดความวุ่นวายในหลายด้าน จึงต้องการคน

ที่มีความรู้ความสามารถมาช่วยพระมหากษัตริย์ในการปกครองบ้านเมือง และดูแลประชาชน และ
หลักดังกล่าวก็ยังคงเป็นหลักที่ใช้กันในถึงปัจจุบัน

วิวัฒนาการของระบบราชการแบ่งออกเป็นช่วงในแต่ละยุค ดังนี้

1 ระบบ ัก นา บรร า ัก

ยุคนี้เริ่มตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นต้นมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ลักษณะการบริหาร
งานบุคคลทุกอย่างจะเป็นไปตามพระราชอัธยาศัยของพระมหากษัตริย์ ในช่วงยุคนี้ มีการปฏิรูป

สำคัญ 2 ครั้ง คือ

1.1 สมัยพระบรมไตรโลกนาถ มีลักษณะเป็นการปรับปรุงโครงสร้างของระบบราชการทำให้

มีการแยกหน้าที่ และความรับผิดชอบที่ชัดเจนขึ้น การใช้กำลังคนเริ่มเป็นไปตามหน้าที่
รับผิดชอบ

1.2 สมัยรัชการที่ 5 นับเป็นการปฏิรูปครั้งสำคัญ เนื่องจากในขณะนั้นประเทศไทยมีการ

ติดต่อกับต่างประเทศจึงได้รับอิทธิพลจากตะวันตกเป็นอย่างมากจึงมีการปฏิบัติการ
บริหารงานบุคคลแบบตะวันตก พร้อมๆ กับการปฏิรูปการปกครองและการบริหาร
มีการจัดตั้งกระทรวงขึ้น 12 กระทรวง แทนเวียง วัง คลังนา ในแต่ละกระทรวง

มีเสนาบดีเป็นผู้ปกครอง บังคับบัญชาและมีฐานะเท่าเทียมกัน ผลของการปฏิรูปก่อให้
เกิดการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ 5 ประการ คือ

1.2.1 แยกราชการทหารออกจากข้าราชการฝ่ายเรือนอย่างเด็ดขาด

1.2.2 มีการจัดการศึกษาฝึกอบรมและสอบแข่งขันคนเข้ารับราชการตามระบบ
คุณธรรมในกระทรวงมหาดไทย แทนการฝากฝังและชุบเลี้ยงในระบบอุปถัมภ์

แบบที่มาก่อน

1.2.3 เลิก “ระบบกินเมือง” จัดระบบจ่ายเงินเดือนให้แก่ข้าราชการ รวมทั้งมีการจัด

ประโยชน์ตอบแทนรูปต่างๆ

1.2.4 เปลี่ยนลักษณะข้าราชการหัวเมืองจากลักษณะ “ข้าราชการปกครอง” หรือ
“นายประชาชน” ซึ่งทำหน้าที่ปกครองประชาชนมาเป็น “ข้าราชการพลเรือน”
หรือ “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” ทำหน้าที่บำบัดทุกข์บำรุงสุขของประชาชน และบริหาร

ราชการแผ่นดิน
การประชุมกลุ่มย่อยที่ 3 1.2.5 ส่งเสริมให้ข้าราชการไปรับราชการหัวเมือง โดยให้คนท้องถิ่น ได้รับราชการ

ในท้องถิ่นนั้นๆ และให้คนที่รับราชการตามหัวเมืองได้รับประโยชน์เร็วกว่า และ
ยิ่งกว่าคนที่รับราชการในกรุง