Page 238 - kpi16531
P. 238
นวัตกรรมการพัฒนารายได้ 221
ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
1) ความเหมาะสมของประเภทบริการสาธารณะ: การจัดบริการ
สาธารณะประเภทใดบ้างที่มีความเหมาะสมในการนำมาบริหารจัดการในรูปของกิจการ
พาณิชย์หรือกิจการเพื่อสังคม ? เนื่องจากบริการสาธารณะบางลักษณะไม่ควรที่จะดำเนินงานในรูป
ของกิจการพาณิชย์หรือกิจการเพื่อสังคมเพื่อหารายได้ หรือไม่ควรให้นิติบุคคลอื่นที่ไม่ใช่องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นมาดำเนินการแทนเช่น บริการเกี่ยวกับการกำกับดูแลและควบคุมให้เป็นไปตาม
มาตรฐาน หรือเป็นบริการสาธารณะองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้องดำเนินการแต่เพียงผู้เดียว (เช่น
การรักษาความสงบเรียบร้อย การวางแผนทางเศรษฐกิจ ฯลฯ)
2) ระดับการหาผลประโยชน์และการแสวงหากำไร: การจัดทำบริการ
สาธารณะในรูปของกิจการพาณิชย์และกิจการเพื่อสังคม จะสามารถหาประโยชน์และแสวงหา
กำไรได้ในระดับใด ? แม้ว่าการหาผลประโยชน์และผลกำไรทั้งของกิจการพาณิชย์และกิจการเพื่อ
สังคมจะต้องทำให้กิจการนั้นสามารถเลี้ยงตนเองได้ สร้างผลประโยชน์แก่ชุมชนท้องถิ่น และต้องนำ
ผลกำไรที่ได้ไปใช้ในกิจการเพื่อประโยชน์สาธารณะ แต่เราต้องคำนึงถึงระดับของการหาประโยชน์และ
แสวงหากำไรในบริการสาธารณะแต่ละประเภทว่า 1). บริการสาธารณะบางประเภทสามารถแสวงหา
รายได้และกำไรสูงสุดที่สอดคล้องกับกลไกตลาดและการแข่งขันกับเอกชน เช่น การกำหนดค่าเช่า
พื้นที่การค้า การกำหนดค่าบริการไฟฟ้าแก่โรงงานอุตสาหกรรมและห้างสรรพสินค้า เป็นต้น และ
2). บริการสาธารณะบางประเภทที่มีข้อจำกัดในการแสวงหากำไรสูงสุดเพราะต้องคำนึงถึงประโยชน์
สาธารณะในภาพรวมเช่น การกำหนดราคาค่าน้ำประปาแก่ครัวเรือน หรือราคาค่าโดยสารขนส่ง
มวลชนสาธารณะ
3) บุคคลหรือกลุ่มเป้าหมายของบริการสาธารณะ: การจัดทำบริการ
สาธารณะในรูปของกิจการพาณิชย์และกิจการเพื่อสังคม จะส่งผลกระทบต่อการเข้าถึงบริการ
สาธารณะของประชาชนที่เป็นกลุ่มเป้าหมายในลักษณะใด ? เนื่องจากการจัดทำบริการ
สาธารณะจะอยู่ในรูปแบบใดก็ตามก็ต้องคำนึงเสมอว่า ใครคือบุคคลหรือกลุ่มเป้าหมายของการจัดทำ
บริการสาธารณะ แต่โดยทั่วไปแล้วการจัดบริการสาธารณะจะมีทั้งต่อ 1). จัดบริการบุคคลหรือกลุ่ม
บุคคลเฉพาะกลุ่มเช่น กลุ่มเพศ (ชาย / หญิง / เพศทางเลือก) รายได้ (จน / ปานกลาง /ร่ำรวย)
อายุ (เด็ก / วัยทำงาน /คนชรา) ถิ่นที่อยู่ (ในพื้นที่ของอปท. / นอกพื้นที่อปท.) ความพิการ (พิการ
ทางสายตา / การได้ยิน / การสื่อสาร ฯลฯ) อาชีพ หรือความต้องการเฉพาะทางอื่นๆ ฯลฯ และ
2). จัดบริการที่ครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมาย เช่น การจัดบริการสาธารณูปโภคพื้นฐานที่ทุกคนต้อง
เข้าถึงได้
4) ความสอดคล้องระหว่างประเภทของบริการสาธารณะและรูปแบบ
ของกิจการพาณิชย์/กิจการเพื่อสังคม: ประเภทของบริการสาธารณะนั้นควรดำเนินงานใน
รูปแบบกิจการพาณิชย์หรือกิจการเพื่อสังคม ? กล่าวคือ ท้องถิ่นควรเลือกใช้รูปแบบของกิจการ
พาณิชย์ (ได้แก่ 1. การดำเนินงานด้วยตนเองในฐานะหน่วยงานหนึ่งขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
2. การดำเนินงานผ่านการจัดตั้งบริษัทที่เป็นนิติบุคคลเอกชน และ 3. การดำเนินงานผ่านการจัดตั้ง
องค์กรของท้องถิ่นที่เป็นนิติบุคคลมหาชน) หรือกิจการเพื่อสังคม (ได้แก่ 1. รูปแบบกิจการที่แรงงาน
เป็นเจ้าของ 2. รูปแบบสหกรณ์ 3. รูปแบบบริษัทเพื่อสังคม และ 4. รูปแบบมูลนิธิการกุศลที่ทำ
การค้า) ที่เหมาะสมกับประเภทของบริการสาธารณะซึ่งความเหมาะสมระหว่างประเภทของบริการ
