Page 268 - kpi12821
P. 268
แนวทางปรับปรุงกฏหมายเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง
การเลือกตั้ง อันเป็นหน่วยธุรการของนายทะเบียนพรรคการเมืองจะปฏิบัติตามขั้นตอน
ที่กำหนดไว้ในระเบียบ กกต. ว่าด้วยการสอบสวน ซึ่งมีหลักเกณฑ์ที่ประกันความเป็น
ธรรมในการดำเนินการที่เหมาะสมตามควรแล้ว อีกทั้งเมื่อตรวจสอบข้อเท็จจริง
170
เกี่ยวกับการดำเนินการของนายทะเบียนที่ปรากฏในคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ
หลายสิบฉบับในช่วงที่อยู่ภายใต้กฎหมายพรรคการเมือง 2541 ก็พบว่า การดำเนินการ
เพื่อยุบพรรคเพราะเหตุที่เทียบเคียงได้กับการสิ้นสภาพตามกฎหมายปัจจุบันนั้น ได้ดำเนิน
การโดยเคารพสิทธิที่จะได้รับการพิจารณาอย่างเป็นธรรมของพรรคการเมืองที่เกี่ยวข้อง
ประการสุดท้าย ในระหว่างที่ใช้บังคับกฎหมายพรรคการเมือง 2541 ซึ่ง
เป็นอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญที่จะวินิจฉัยสั่งยุบพรรค สถิติคดีความที่ขึ้นสู่ศาล
รัฐธรรมนูญในระหว่างปี พ.ศ. 2541 ถึง 2550 บ่งชี้ว่า กว่าร้อยละ 40 เป็นคดีเกี่ยวกับ
พรรคการเมือง ซึ่งส่วนใหญ่เป็นกรณีที่เทียบได้กับเหตุสิ้นสภาพตามมาตรา 91 (1) หรือ
(4) และศาลรัฐธรรมนูญก็มักจะวินิจฉัยให้ยุบพรรคการเมืองนั้นๆ ตามที่นายทะเบียน
เสนอเรื่องมา ในจำนวนคดีดังกล่าว หลายคดี พรรคการเมืองผู้ถูกร้องไม่ยื่นคำชี้แจง
หรือชี้แจงว่าเห็นพ้องกับที่นายทะเบียนยื่นคำร้องแล้ว ดังนั้น การให้นายทะเบียนโดย
ความเห็นชอบของ กกต. ประกาศให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพไป จึงเป็นช่องทางหนึ่งซึ่ง
ช่วยลดปริมาณคดีที่ขึ้นสู่ศาลรัฐธรรมนูญได้ เป็นการประหยัดทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย
ดังนั้น จึงเห็นว่า การกำหนดให้เป็นอำนาจของนายทะเบียน
พรรคการเมืองโดยความเห็นชอบของ กกต. ประกาศให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพไป
มิได้ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ
5.2 ปัญหาผู้มีสิทธิยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญ
ด้วยความที่กฎหมายจำกัดผู้มีสิทธิยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญไว้แต่
เฉพาะหัวหน้าพรรคและกรรมการบริหารพรรคการเมืองที่นายทะเบียนประกาศให้สิ้น
สภาพความเป็นพรรคการเมืองไปเท่านั้น มิได้รวมถึงสมาชิกคนอื่นๆ ของพรรคการเมือง
ดังกล่าวด้วย การบัญญัติหลักการเช่นนี้จึงเป็นตรรกะที่ค่อนข้างแปลก หากพิจารณาใน
แง่ที่ว่า แม้แต่กรณีที่ข้อบังคับหรือมติของพรรคการเมืองขัดต่อรัฐธรรมนูญ สมาชิกทั่วไป
จำนวนหนึ่งร้อยคนก็ยังสามารถร้องขอให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยได้ แล้วเหตุไฉน
171
การประกาศให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพไปซึ่งกระทบโดยตรงต่อสาระสำคัญแห่งเสรีภาพ
ในการจัดตั้งพรรคการเมืองและดำเนินกิจกรรมทางการเมืองของสมาชิกเหล่านั้นรุนแรง
170 ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการสืบสวนสอบสวนและการวินิจฉัยชี้ขาด พ.ศ. 2550
171 ร.ธ.น., ม. 65 วรรคสาม และ พรป. พรรคการเมือง พ.ศ. 2550, ม. 33.
