Page 273 - kpi12821

ณรงค์เดช สรุโฆษิต

ตามมาตรา 91 (1) – (4) ดังกล่าวแล้ว พรรคการเมืองก็สมควรที่จะสิ้นสภาพไปตั้งแต่

เวลานั้น ซึ่งเป็นไปโดยผลแห่งกฎหมาย กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ วันถัดจากวันที่ครบหลัก
เกณฑ์การสิ้นสภาพนั่นเอง อย่างไรก็ดี เมื่อพิจารณาถึงขั้นตอนในทางปฏิบัติที่ในหลายๆ
กรณีต้องมีการตรวจสอบข้อเท็จจริงเพื่อพิสูจน์ให้แน่ชัดว่า มีพฤติการณ์ครบถ้วนตาม
เงื่อนไขและเงื่อนเวลาดังกล่าว จากนั้น จึงจะเข้าสู่กระบวนการวินิจฉัยของนายทะเบียน
และ กกต. ตามลำดับ ขั้นตอนทั้งหมดนี้อาจกินเวลาหลายเดือนหรืออาจเป็นปี เช่นนี้

อาจไม่เป็นธรรมกับบุคคลผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่าย หากจะยึดแนวทางแรกคือ ให้ประกาศ
นายทะเบียนมีผลย้อนหลังกลับไปถึงวันถัดจากวันที่ครบหลักเกณฑ์การสิ้นสภาพ ในทาง
กลับกัน หากถือเอาวันที่ลงประกาศใน รจ. ซึ่งเป็นเพียงขั้นตอนตามแบบพิธี ก็อาจจะ

ล่าช้าเกินไป อาจเกิดช่องว่างทางกฎหมายระหว่างช่วงเวลาที่นายทะเบียนลงนามจนถึง
วันที่ลงประกาศก็ได้

ด้วยเหตุนี้ จึงเห็นควรให้ถือเอาวันที่นายทะเบียนลงนามในประกาศเป็นวัน
สิ้นสภาพพรรคการเมือง ซึ่งอาจเทียบเคียงได้กับกรณีที่นายทะเบียนตามกฎหมาย
สมาคมสั่งถอนชื่อสมาคมออกจากทะเบียน ซึ่งมีผลทำให้สิ้นสภาพการเป็นนิติบุคคลนับ
181
แต่วันที่นายทะเบียนถอนชื่อสมาคมเป็นต้นไป และเห็นควรเสนอให้นายทะเบียน 1
พรรคการเมืองระบุวันสิ้นสภาพความเป็นพรรคการเมืองลงไปให้ชัดในประกาศ

นายทะเบียนดังกล่าวด้วย

อนึ่ง หากนายทะเบียนพรรคการเมืองต้องการให้น้ำหนักกับการคุ้มครอง

สิทธิของบุคคลภายนอกผู้สุจริต และเห็นควรกำหนดให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพ
นิติบุคคลนับแต่วันที่ประกาศใน รจ. ก็สมควรจะต้องปรับปรุงระบบการดำเนินงาน
ภายใน กกต. และการประสานงานกับสำนักราชกิจจานุเบกษา สำนักเลขาธิการ
คณะรัฐมนตรี เพื่อให้การนำลงประกาศใน รจ. เป็นไปโดยรวดเร็ว และกระบวนการ

ทั้งหมดไม่ควรจะห่างจากวันที่ กกต. มีมติเห็นชอบตามความเห็นของนายทะเบียน
เกินกว่า 15 วัน แต่ทั้งนี้ ไม่ว่านายทะเบียนจะเลือกกำหนดวันใดก็ตาม นายทะเบียน
ก็สมควรต้องระบุวันสิ้นสภาพลงไปให้ชัดเจนในประกาศดังกล่าว 182

181 ป.พ.พ., ม. 102 และโปรดดู รชฏ เจริญฉ่ำ, หลักกฎหมายว่าด้วยนิติบุคคล สมาคม มูลนิธิ, (ม.ป.ท.,
2540) น. 182 – 183 .

182 การตรวจสอบครั้งล่าสุด (เพื่อตรวจทานก่อนส่งรายงานวิจัยเข้าโรงพิมพ์ – เมษายน 2554) พบว่า
ประกาศให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพความเป็นพรรคการเมืองที่ลงประกาศในราชกิจจานุเบกษาตั้งแต่เดือน
มิถุนายน 2553 เป็นต้นมา พบว่า นายทะเบียนได้ระบุไว้ในประกาศแล้วว่า การสิ้นสภาพพรรคการเมืองมีผลตั้งแต่
วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ซึ่งผู้วิจัยก็เห็นพ้องด้วย