Page 267 - kpi12821

ณรงค์เดช สรุโฆษิต

ทฤษฎีในระดับหนึ่งว่า การประกาศให้พรรคการเมืองสิ้นสภาพความเป็นพรรคการเมือง

ไปจะมิได้ถูกใช้เป็นเครื่องมือในการกำจัดศัตรูคู่แข่งทางการเมือง

ประการที่สอง เมื่อตรวจสอบกฎหมายพรรคการเมืองของหลายประเทศ

พบว่า มีการแยกกรณีการใช้อำนาจรัฐยุบเลิกพรรคการเมืองโดยไม่สมัครใจ (Forced or
Involuntary Dissolution) ออกเป็นสองลักษณะ กล่าวคือ ลักษณะแรก การประกาศ
ว่าพรรคการเมืองมิชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือการยุบพรรคการเมือง ซึ่งจะเป็นกรณีที่
พรรคการเมืองกระทำผิดร้ายแรง และเป็นอำนาจเฉพาะของศาลในการวินิจฉัย ซึ่งมักจะ
กำหนดให้เป็นศาลสูงสุด ไม่ว่าจะเป็นศาลฎีกาหรือศาลรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ แล้วแต่ระบบ

ศาลของแต่ละประเทศ และลักษณะที่สอง การถอนชื่อจากทะเบียนพรรคการเมือง การ
ยกเลิกการจดทะเบียน หรือการเพิกถอนทะเบียนพรรคการเมือง ฯลฯ ซึ่งเทียบเคียงได้
กับการสิ้นสภาพพรรคการเมืองตามกฎหมายไทย ในการนี้ หลายประเทศให้เป็นอำนาจ

ขององค์กรที่มีหน้าที่ในการจดทะเบียน ขึ้นทะเบียน หรือรับจดแจ้งการจัดตั้ง
พรรคการเมือง คล้ายๆ กับนายทะเบียนและ กกต. ของไทย โดยผู้มีส่วนได้เสียจากการ
ถอนชื่อ ยกเลิกการจดทะเบียน หรือเพิกถอนออกจากทะเบียนดังกล่าวย่อมมีสิทธิที่จะ
นำคดีไปสู่ศาลได้ ดังนั้น จะเห็นได้ว่า กรณีของไทยก็มิได้ผิดแผกแตกต่างจากแนวปฏิบัติ
สากลแต่อย่างใด

อนึ่ง ประเทศที่แบ่งการยุบเลิกพรรคการเมืองโดยการใช้อำนาจรัฐออกเป็น
สองลักษณะเช่นนี้ อาทิ เกาหลีใต้ คือ ศาลรัฐธรรมนูญสำหรับการยุบพรรคตามลักษณะ

แรก และ กกต. สำหรับการเพิกถอนจากทะเบียนพรรคการเมืองตามลักษณะที่สอง
165
166
มาซิโดเนียโดยศาลรัฐธรรมนูญและศาลจังหวัด มอลโดว่า ศาลรัฐธรรมนูญและ
167
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม เปรู ศาลฎีกาและนายทะเบียนองค์กรทาง
168
การเมือง ยูเครน ศาลฎีกาและศาลชั้นต้น โดยลำดับ
169
ประการต่อมา ในการสอบสวนข้อเท็จจริงเพื่อพิสูจน์พฤติการณ์อันนำมา
ซึ่งเหตุแห่งการสิ้นสภาพพรรคการเมืองนั้น เจ้าหน้าที่ในสำนักงานคณะกรรมการ

165 South Korea: C.R.K., art. 8 (4) และ art. 111 (3); P.P.A., art. 44 (1) 3.

166 Macedonia: Law on Political Parties, art. 17.
167 Moldova: Law on Parties and Other Socio-Political Organizations No 718-XII of 17.09.91,
art. 52 – 53.
168 Peru: Political Parties Act, art. 13.

169 Ukraine: Law on Political Parties in Ukraine, art. 21 และ art. 27.