Page 111 - kpi12821
P. 111
ณรงค์เดช สรุโฆษิต
2.5 ผลของการสิ้นสุดสถานะ “พรรคการเมือง”
การรวมกลุ่มทางการเมืองใดมิได้มีสถานะเป็น “พรรคการเมือง” หรือ
พรรคการเมืองใดสิ้นสุดสถานะ “พรรคการเมือง” ตามกฎหมายพรรคการเมืองแล้ว
61
ย่อมไม่มีสิทธิหน้าที่ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง และที่สำคัญการสิ้นสุดสถานะ
“พรรคการเมือง” ย่อมทำให้ไม่มีเอกสิทธิ์ตามรัฐธรรมนูญที่จะถูกยุบเลิกได้ก็แต่โดยคำ
วินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญแห่งสหพันธ์เท่านั้น หากแต่กรณีดังกล่าวย่อมตกอยู่ภายใต้
บังคับบทบัญญัติรัฐธรรมนูญมาตรา 9 (2) ที่เกี่ยวกับเสรีภาพในการรวมกลุ่ม ดังที่
บัญญัติว่า
“การรวมกลุ่มหรือสมาคมใดมีวัตถุประสงค์หรือกิจกรรมขัดต่อกฎหมาย
อาญาหรือมุ่งเป็นปฏิปักษ์ต่อหลักการทางรัฐธรรมนูญหรือหลักการที่สากลยอมรับ
ถือเป็นการรวมกลุ่มหรือสมาคมที่ต้องห้ามตามรัฐธรรมนูญ”
ในประเด็นนี้ ศาลรัฐธรรมนูญแห่งสหพันธ์เคยวินิจฉัยไว้แล้วว่า “รัฐมนตรี
ว่าการกระทรวงมหาดไทยของมลรัฐมีอำนาจประกาศว่า สมาคมใดๆ ที่มิใช่
พรรคการเมืองเป็นสมาคมที่มิชอบด้วยรัฐธรรมนูญตามมาตรา 9 (2) ของ
รัฐธรรมนูญได้ เพราะมาตราดังกล่าวมิได้บัญญัติให้อยู่ในอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญ
ที่จะวินิจฉัยปัญหาดังกล่าวแต่เพียงองค์กรเดียว ดังเช่นกรณีพรรคการเมืองตาม
มาตรา 21 (2) ของรัฐธรรมนูญ” ดังนั้น หากกลุ่มทางการเมืองใดที่มีสถานะเป็น
62
“สมาคม” ตามกฎหมายว่าด้วยสมาคม (Vereinsgesetz–Act on Associations) มี
พฤติการณ์ในลักษณะต้องห้ามข้างต้น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยแห่งสหพันธ์
หรือของมลรัฐอันเป็นที่ตั้งของสมาคม แล้วแต่กรณี ย่อมมีอำนาจสั่งยุบสมาคม
ดังกล่าวได้ 63
61 อาทิ สิทธิในการได้รับเงินอุดหนุนจากภาครัฐ สิทธิที่จะส่งสมาชิกลงสมัครรับเลือกตั้งในนามของพรรคโดย
ไม่จำเป็นต้องมีประชาชนในเขตเลือกตั้งนั้นๆ ลงชื่อรับรอง ฯลฯ
62 BVerfGE 13, 174 (176-177) อ้างถึงใน David P. Currie, เรื่องเดิม, น. 220.
63 VereinsG, §§ 2 – 3; รัฐมนตรีมหาดไทยของมลรัฐจะมีอำนาจสั่งยุบสมาคมเฉพาะแต่ในเขต
มลรัฐของตนเท่านั้น บางครั้ง หากสมาคมดำเนินการในเขตพื้นที่ตั้งแต่สองมลรัฐขึ้นไป จะมีการใช้อำนาจสั่งยุบ
โดยทั้งรัฐมนตรีมหาดไทยแห่งสหพันธ์และของมลรัฐนั้นๆ โปรดดู Donald P. Kommers, เรื่องเดิม, น. 236;
Karl Doehring, เรื่องเดิม, น. 41; และ Markus Thiel, เรื่องเดิม, น. 121 – 122; แต่สมาคมที่ถูกสั่งยุบไป
ก็สามารถฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้; Carl J. Schneider, เรื่องเดิม, น. 530.
