Page 313 - kpiebook67020

312 การศึกษาการป้องกันวิกฤตสังคมในอนาคต

ต่อหลักสิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน ซึ่งถือว่าเป็นหลักสิทธิมนุษยชนที่ส�าคัญยิ่งในบริบท

ของอารยประเทศ เป็นหัวใจส�าคัญของหลักการปกครองด้วยกฎหมาย ที่เรียกกันทั่วไป
ว่าหลักนิติรัฐ นิติธรรม กล่าวคือ หลักประกันสิทธิขั้นพื้นฐานในคดีอาญา ที่บุคคล
จะไม่ต้องรับโทษทางอาญา เว้นแต่ได้กระท�าการอันกฎหมายบัญญัติเป็นความผิด

และก�าหนดโทษไว้ รวมไปถึงหลักประกันสิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม

ได้โดยง่าย สะดวก รวดเร็วและทั่วถึง และสิทธิที่จะให้คดีของตนได้รับการพิจารณา
อย่างถูกต้อง รวดเร็วและเป็นธรรม (อรรถพล ใหญ่สว่าง, 2557, หน้า 1-2) หลักการ
ดังกล่าวพัฒนามายาวนาน โดยมีภาษิตละติน “nullum crimen, nulla poena

sine praevia lege poenali” หมายถึง “ไม่มีความผิด และไม่มีโทษ ถ้าไม่มีกฎหมาย

ก�าหนดไว้ก่อน” โดยที่ในทางอาญานั้น ต้องยึดหลัก presumption of innocence
คือการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ถูกกล่าวหาหรือจ�าเลยบริสุทธิ์ จะลงโทษได้ก็ต่อเมื่อมี
พยานหลักฐานว่า ผู้นั้นกระท�าความผิด ซึ่งผู้กล่าวหามีหน้าที่ต้อง “พิสูจน์จนสิ้นสงสัย”

(prove(beyond a reasonable doubt)

การสอบสวนคดีอาญาที่มิชอบด้วยกฎหมาย ไม่สอดคล้องกับหลักการ
ปกครองด้วยกฎหมาย ก่อให้เกิดปัญหาวิกฤตรากเหง้าในสังคมคือความเหลื่อมล�้า

ความไม่เสมอภาค การเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรม สถานะทางเศรษฐกิจ สังคม
ต�าแหน่งหน้าที่การงานมีผลต่อการต่อสู้คดีอาญา เกิดปรากฏการณ์ “สองหรือหลาย

มาตรฐาน” ในการบังคับใช้กฎหมาย และบังคับโทษตามกฎหมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
โทษทางอาญา รวมถึงสิทธิและโอกาสในการถูกปล่อยตัวชั่วคราว หรือประกันตัวออกมา

ต่อสู้คดี เนื่องจากขาดหลักประกัน การจัดหาทนายความเพื่อต่อสู้คดี หรือการถูกกักขัง
แทนการจ่ายค่าปรับ เป็นปรากฏการณ์ที่บ่งชี้ถึง “ความเหลื่อมล�้า” ในกระบวนการ

ยุติธรรมทางอาญาอย่างชัดเจน