Page 72 - kpiebook66024

0
การตรวจสอบถ่วงดุลระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร ภายใต้ระบบรัฐสภา การตรวจสอบถ่วงดุลระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร ภายใต้ระบบรัฐสภา

ร่างกฎหมายนั้นจะชอบด้วยรัฐธรรมนูญก็ตาม แต่ก็ยังมีอีกกลไกหนึ่งที่ถือว่าเป็นกลไก
ช่วยถ่วงดุลอำนาจของเสียงข้างมากของพรรคร่วมรัฐบาลในรัฐสภานั่นคือ การกำหนด
ให้มีศาลรัฐธรรมนูญเพื่อทำหน้าที่คุ้มครองเสียงข้างน้อยในรัฐสภา และปกป้องสิทธิ

63
เสรีภาพของประชาชน โดยรัฐธรรมนูญหลายประเทศที่กำหนดให้มีศาลรัฐธรรมนูญ
และมักกำหนดให้สมาชิกรัฐสภาเสียงข้างน้อยนำคดีขึ้นสู่ศาลรัฐธรรมนูญเพื่อให้
ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญได้ แต่โดยหลักแล้ว การตรวจสอบ

ถ่วงดุลโดยใช้องค์กรตุลาการนั้น มักจะเป็นการตรวจสอบถ่วงดุลที่มีข้อจำกัดคือ
ตรวจสอบได้เฉพาะความชอบด้วยกฎหมายหรือความชอบด้วยรัฐธรรมนูญเท่านั้น
กล่าวคือ ฝ่ายตุลาการไม่อาจเข้าไปตรวจสอบได้ว่าการดำเนินนโยบายของฝ่ายบริหาร

นั้นดีหรือไม่ดี หรือมีข้อห่วงกังวลอย่างไรซึ่งถือว่าเป็นเรื่องการกระทำทางรัฐบาล
64
(Act of Government) ที่จะต้องถูกตรวจสอบโดยฝ่ายการเมือง
จากการกล่าวถึงกรณีศึกษาทั้งหมดที่กล่าวมา ไม่ว่าจะเป็นกรณีศึกษาที่เคย

ปรากฏเป็นการปฏิบัติจริงซึ่งได้บัญญัติในรัฐธรรมนูญ หรือกรณีของข้อเสนอของ
นักวิชาการต่างประเทศ สามารถสรุปได้ ดังนี้

1) แม้ว่าจะกำหนดกลไกการตรวจสอบถ่วงดุลที่เพิ่มมากขึ้นจากกระบวนการ

ดั้งเดิมอย่างการตั้งกระทู้ถามหรือการอภิปรายเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจก็ตาม การกำหนด
กลไกพิเศษเหล่านี้จะไม่เกินเลยไปจนถึงขนาดทำให้เสียงข้างน้อยในรัฐสภาสามารถ
ล้มล้างมติเสียงข้างมากในรัฐสภาซึ่งมักจะเกี่ยวพันกับนโยบายของรัฐบางที่เคยสัญญา

ไว้กับประชาชนในตอนหาเสียงได้ และการเลือกใช้กลไกพิเศษในการตรวจสอบถ่วงดุล
โดยเฉพาะกรณีการใช้มติพิเศษนั้น ก็มักจะเป็นกรณีที่ทำเพื่อป้องกันการละเมิด
สิทธิเสรีภาพของประชาชนซึ่งถือเป็นหลักการสำคัญของประชาธิปไตย

2) การกำหนดให้ใช้องค์กรอื่นเข้ามามีส่วนร่วมในการตรวจสอบถ่วงดุลนั้น
สามารถแบ่งได้เป็น

63 บรรเจิด สิงคเนติ, 2559, ทิศทางรัฐสภาไทย : ศักราชใหม่ในการปฏิรูปประเทศ, จุลนิติ
ม.ค.- ก.พ. 2559, หน้า 13
64 รวินท์ ลีละพัฒนะ และชมพูนุท ตั้งถาวร, 2564, มุมมองใหม่ต่อการกระทำทางรัฐบาลใน
ประเทศไทย : ศึกษาผ่านประวัติศาสตร์กฎหมายรัฐธรรมนูญ, กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า