Page 27 - kpiebook66015

หนึ่ง ถ้าหากมองในมุมของการตรวจสอบถ่วงดุลระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหารแล้ว จะเห็น

ว่าการก าหนดเงื่อนไขดังกล่าวจะท าให้การควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินโดยฝ่ายนิติบัญญัตินั้นเป็นไปได้
อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น ดังที่ปรากฏในเหตุผลข้อแรก เพราะถ้าหากปล่อยให้รัฐมนตรียังคงด ารงต าแหน่ง
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้ ก็เป็นไปไม่ได้เลยที่จะไม่เกิดการตั้งค าถามต่อการตรวจสอบถ่วงดุล

สอง ถ้าหากมองในมุมของการท างานในฝ่ายบริหารแล้ว การก าหนดกลไกดังกล่าวนี้มีบัญญัติอยู่ใน
รัฐธรรมนูญของประเทศฝรั่งเศสเช่นกัน เนื่องจากในช่วงสมัยสาธารณรัฐที่ 3 ของประเทศฝรั่งเศส การเมืองการ

ปกครองมักจะมีลักษณะเป็นรัฐบาลผสมซึ่งเมื่อรัฐธรรมนูญก าหนดให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรสามารถด ารง
ต าแหน่งเป็นรัฐมนตรีในคราวเดียวกันได้ ท าให้ในหลายกรณี รัฐมนตรีที่ด ารงต าแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร

ด้วยนั้น อาจมีที่มาจากพรรคการเมืองต่างจากพรรคของประมุขฝ่ายบริหารเอง และในกรณีที่รัฐมนตรีนั้นเห็น
ต่างจากประมุขของฝ่ายบริหาร ก็จะท าให้มีอ านาจต่อรองต่อประมุขของฝ่ายบริหารได้ เนื่องจากถ้าหากบุคคล
นั้นถูกปลดออกจากฐานะรัฐมนตรี ก็ยังสามารถเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้อยู่ ด้วยเหตุนี้ การก าหนดให้

รัฐมนตรีจะต้องลาออกจากการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรก็จะท าให้รัฐมนตรีมีอ านาจต่อรองกับประมุขของ
34
ฝ่ายบริหารได้น้อยลง และส่งผลให้การบริหารประเทศของประมุขของฝ่ายบริหารมีเสถียรภาพมากยิ่งขึ้น

อย่างไรก็ตาม ผลการบังคับใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ได้ส่งผลให้เกิด
ภาวะที่พรรคไทยรักไทยชนะการเลือกตั้งใน พ.ศ. 2548 ด้วยคะแนนเสียงที่มากจนท าให้พรรคฝ่ายค้านซึ่งเป็น

เสียงข้างน้อยในสภาผู้แทนราษฎรไม่สามารถขอเปิดอภิปรายเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐบาลได้ ส่งผลให้เกิดการ
วิพากษ์วิจารณ์ต่ออ านาจการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินของรัฐบาล และเมื่อมีการยกเลิกรัฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ไป และมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

พุทธศักราช 2550 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับปัจจุบันแทน ก็ได้ส่งผลให้มีการยกเลิกกลไก
ดังกล่าวนี้ และกลับไปใช้เงื่อนไขเหมือนรัฐธรรมนูญฉบับก่อน ๆ กล่าวคือ ปัจจุบัน ผู้ด ารงต าแหน่งรัฐมนตรี ก็

สามารถด ารงต าแหน่งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในขณะเดียวกันได้ ซึ่งในประเด็นนี้ ผู้เขียนเห็นว่า แม้ว่าการ
ก าหนดให้รัฐมนตรีต้องลาออกจากการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจะท าให้ฝ่ายบริหารมีความเข้มแข็งก็จริง

แต่ก็เป็นความเข้มแข็งในมุมของการท างานของฝ่ายบริหาร ซึ่งการท างานของฝ่ายบริหารก็คือการด าเนิน
นโยบายตามที่สัญญากับประชาชนไว้เมื่อครั้งที่มีการหาเสียง ในขณะเดียวกัน ถ้าหากมองในมุมของการ

ตรวจสอบถ่วงดุลนั้น การก าหนดให้รัฐมนตรีต้องลาออกจากการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรก็ยิ่งท าให้การ
ตรวจสอบถ่วงดุลมีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น เพราะท าให้เกิดการแยกต าแหน่งในฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ
ออกจากบุคคลคนเดียวกันนั้นอย่างชัดเจน

ในประเด็นดังกล่าวนี้ หลังจากมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
2550 แล้ว ก็ได้มีการวิพากษ์วิจารณ์เป็นอย่างมาก โดยนันทวัฒน์ บรมานันท์ ได้ท าการศึกษาวิจัยและให้

ความเห็นว่าควรกลับไปบัญญัติห้ามรัฐมนตรีด ารงต าแหน่งสมาชิกรัฐสภาในเวลาเดียวกันตามที่บัญญัติใน
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 เหมือนเดิม เนื่องจากการก าหนดเงื่อนไขดังกล่าวจะเป็น

34 Jean Pierre Camby, Patrick Fraisseix and Jean Gicquel. (2008). La révision de 2008, une
nouvelle constitution ? Paris : LGDJ, p.209

26