Page 167 - kpiebook65043
P. 167
สรุปการประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 23 16
ประชาธิปไตยในภูมิทัศน์ใหม่
ที่สำคัญ นิธิยังได้แสดงให้เห็นถึงข้อสังเกตที่สำคัญอีกสองประการ คือ หนึ่ง ประชานิยม
มีลักษณะเป็นพลวัตดังที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้น โดยอาจเริ่มจากการมีผู้นำที่มี “บารมี” หรือ
อาจจะเริ่มจากกระบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมก็ได้ ก่อนที่เปลี่ยนเป็นพรรคการเมืองและ
มีการลงหลักปักฐานในการแข่งขันทางการเมือง และอุดมการณ์ของประชานิยมเองก็ไม่ได้
หยุดนิ่ง สอง ตัวแสดงทางการเมืองบางตัวก็อาจเริ่มจากมีความเป็นประชานิยมก่อนที่จะเกิด
การเปลี่ยนจุดยืนตัวเองให้กลายเป็นพรรคการเมืองกระแสหลัก
ยิ่งกว่านั้น นิธิยังได้สรุปว่า แท้จริงแล้วการได้รับความนิยมของพรรคการเมืองที่เป็น
ประชานิยมยังอาจสะท้อนให้เห็นได้อีกว่าพรรคการเมืองที่มีอยู่เดิมอาจจะไม่ได้ตอบสนอง
ความต้องการของประชาชนได้มากนัก หรือการตอบสนองความต้องการของประชาชน
ในรูปแบบของพรรคการเมืองที่เป็นประชานิยมอาจจะทำได้ดีกว่า เนื่องจากพรรคการเมืองที่เป็น
ประชานิยมมักจะหาเสียงแบบ “ยิงตรง” ไปที่ความต้องการของประชาชนที่เป็นกลุ่มเป้าหมาย
ด้วยเหตุนี้ การเกิดขึ้นของพรรคประชานิยมก็จะส่งผลให้พรรคการเมืองเดิมที่ต้องการชนะ
เลือกตั้งจะต้องปรับตัวไปในทิศทางที่สนองความต้องการของประชาชนได้มากยิ่งขึ้น
หรืออาจจำเป็นจะต้องพัฒนาปฏิสัมพันธ์กับประชาชนให้มากขึ้น
นิธิได้สะท้อนเพิ่มเติมให้เห็นว่าพรรคการเมืองแบบประชานิยมที่มีโอกาสได้รับความนิยม
สูงกว่าพรรคการเมืองแบบอื่น ๆ อาจส่งผลกระทบต่อพรรคการเมืองอื่น ๆ ในแง่ของทำให้
พรรคการเมืองเหล่านั้นจะต้องปรับตัว โดยต้องสื่อสารและเชื่อมโยงกับประชาชนให้มากยิ่งขึ้น
และสุดท้าย นิธิได้กล่าวถึงผลกระทบของประชานิยมว่าจะนำพาสังคมและประเทศไปสู่อะไร
โดยชี้ให้เห็นในสองกรณี คือ ในกรณีที่ประเทศนั้นเป็นประเทศที่ประชาธิปไตยตั้งมั่นแล้ว
และยึดกติกาเดียวกันไม่ว่าจะเป็นประชานิยมหรือไม่ประชานิยมก็ตาม การเกิดขึ้นของ
ประชานิยมก็จะไม่นำไปสู่อะไรก็ตามที่ไม่เป็นประชาธิปไตย เพราะสุดท้ายทุกฝ่ายจะต้องอยู่
ภายใต้กติกาการแข่งขันแบบเดียวกัน และจะกลายเป็นเรื่องปกติของการแข่งขันทางการเมือง
ยิ่งกว่านั้น ในหลายประเทศ เช่น ในยุโรปประชานิยมกลับทำให้เกิดประชาธิปไตยรูปแบบใหม่
ซึ่งมาเสริมกับประชาธิปไตยที่มีอยู่เดิม และก็อาจทำให้เกิดแนวคิดหรือวิธีการใหม่ ๆ เช่น
Participatory Democracy ดังนั้น นิธิได้สรุปว่า ในประเทศที่ประชาธิปไตยตั้งมั่นแล้ว
ประชานิยมจะไม่พาไปสู่อะไร นอกจากการยกระดับปรับเปลี่ยนคุณภาพของประชาธิปไตย
หรือทำให้พรรคการเมืองต้องปรับตัว
อย่างไรก็ตาม ในกรณีของประเทศที่ประชาธิปไตยยังไม่ตั้งมั่นนั้น หรือกรณีที่เป็น
ประเทศที่ประชาธิปไตยเพิ่งเกิดใหม่ สิ่งที่มาจากการเกิดขึ้นของประชานิยมมักจะสร้าง
ความหวาดหวั่นให้แก่กลุ่มชนชั้นนำที่มีอำนาจอยู่เดิม และอาจเกิดการใช้วิธีการนอกเหนือจาก
กติกาแบบประชาธิปไตยเพื่อโค่นล้มประชานิยม อย่างเช่นในหลายกรณีที่เกิดขึ้นในลาตินอเมริกา
หรือกรณีที่เกิดขึ้นในประเทศฟิลิปปินส์ซึ่งสุดท้าย แม้ว่าจะโค่นล้มประชานิยมได้ก็ตาม แต่ก็จะ สรุปการประชุมกลุ่มย่อยที่ 1
เกิดการรวมตัวของฝั่งประชาชนที่สนับสนุนพรรคการเมืองประชานิยมและไม่พอใจกับ
