Page 45 - kpiebook63010
P. 45
44 การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้ง
สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 กรุงเทพมหานคร
2.1.2 ควำมสัมพันธ์ระหว่ำงกำรเลือกตั้งกับระบอบกำรเมือง
การเลือกตั้งนั้นไม่ได้มีเฉพาะในระบอบประชาธิปไตยเท่านั้น ดังที่มีการพูดกันเสมอว่า การเลือกตั้ง
ไม่ใช่ทุกอย่างของประชาธิปไตย ในประเด็นนี้อาจจะต้องแยกออกมาเป็นสองเรื่อง
หนึ่ง การเลือกตั้งโดยตัวของมันเองไม่สามารถเป็นเงื่อนไขชี้ขาดถึงคุณภาพของประชาธิปไตยได้
งานวิจัยในปัจจุบันจึงให้ความสนใจกับการศึกษาคุณภาพของประชาธิปไตย โดยส่วนหนึ่งที่สำาคัญคือการศึกษา
วิจัย และประเมินคุณภาพของการเมืองผ่านการศึกษาคุณภาพและลักษณะของการเลือกตั้ง
สอง การเลือกตั้งอาจเป็นส่วนสำาคัญของการครองอำานาจของเผด็จการ (พิชญ์ พงษ์สวัสดิ์, 2561ค)
โดยในประเด็นนี้มีข้อควรพิจารณาอยู่สองรูปแบบใหญ่ ๆ หรืออาจเรียกว่าการเลือกตั้งนั้นมีส่วนสำาคัญในระบอบ
การเมืองแบบผสม (mixed regime หรือ hybrid regime) ซึ่งอาจมีความเป็นไปได้ทั้งสองลักษณะได้แก่
1. “เมื่อเผด็จการนั้นแปลงร่างเข้าสู่ประชาธิปไตย” กล่าวคือ เมื่อระบอบเผด็จการไม่ได้ก้าวลงหรือ
ถอยจากอำานาจในแบบของการเปลี่ยนผ่านประชาธิปไตยตามที่เคยมีการศึกษากันไว้ในอดีต
แต่เผด็จการกลับมุ่งสืบทอดอำานาจของตัวเองโดยกลาย “กลายร่าง” เข้าสู่ระบอบประชาธิปไตย
อาทิการสร้างพรรคใหม่ในแบบพรรคสืบสานอำานาจเผด็จการเพื่อลงสู้ศึกในเกมส์การเลือกตั้ง
2. “เมื่อประชาธิปไตยแปลงร่างเข้าสู่เผด็จการ” กล่าวคือ เมื่อระบอบประชาธิปไตยนั้น
เริ่มกลายร่างไปเป็นเผด็จการ อาทิ การใช้กลไกเลือกตั้งในการได้มาซึ่งอำานาจ ความนิยม
และความชอบธรรม จากนั้นก็เริ่มใช้อำานาจที่อ้างว่ามาจากการเลือกตั้งในการทำาลาย
สถาบันหลักต่าง ๆ ที่มีส่วนคำ้ายันและเสริมคุณภาพของประชาธิปไตย อาทิ สิทธิเสรีภาพ
ของประชาชนความเป็นอิสระของสถาบันตุลาการ ความเป็นอิสระและเสรีภาพสื่อ
และ การปกครองโดยหลักกฎหมาย
ดังนั้น การเลือกตั้งจึงมีได้ทั้งในระบอบประชาธิปไตย ระบอบเผด็จการ และ ระบอบผสม (hybrid)
2.1.3 ระบบกำรเลือกตั้ง
ความสัมพันธ์ในเรื่องของการเลือกตั้งกับการเมืองนั้น ยังสามารถศึกษาได้จากการศึกษาระบบ
การเลือกตั้ง (electoral system) โดยระบบการเลือกตั้งในที่นี้หมายถึง วิธีที่ใช้ในการคำานวณจำานวนตำาแหน่ง
หรือเก้าอี้ของรัฐบาลซึ่งผู้สมัครเลือกตั้งและพรรคการเมืองที่ส่งผู้สมัครฯจะได้รับจากการเลือกตั้ง ความสัมพันธ์
ของระบบเลือกตั้งกับการเมืองทำาให้เราเข้าใจผลของการเลือกตั้งและผล/นัยยะของผลการเลือกตั้งที่มีต่อการเมือง
โดยการศึกษาว่า ระบบการเลือกตั้งแบบไหนนั้นจะมีผลต่อการเมืองอย่างไร
