Page 14 - kpiebook62006
P. 14
9
สมาคมต่าง ๆ มีส่วนร่วมในการจัดท าแนวทางของหลักสูตรและเนื้อหาสาระการเรียนรู้และการฝึกอบรมวิธีการ
สอนส าหรับครูเพื่อสอนวิชาพลเมือง
ส าหรับประเทศไทยแล้ว พบว่า รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 แทบ
ไม่ได้มีการบัญญัติใช้ค าว่า “พลเมือง” ในรัฐธรรมนูญฉบับดังกล่าวเลย มีเพียงมาตราเดียวที่ปรากฏค าว่า
“พลเมือง” คือ มาตรา 71 วรรคสองในหมวดหน้าที่ของรัฐ ที่ก าหนดให้รัฐพึงส่งเสริมและพัฒนาทรัพยากร
มนุษย์ให้เป็นพลเมืองที่ดี มีคุณภาพและความสามารถสูงขึ้น อย่างไรก็ตาม หากพิจารณาในหมวด 16 การ
ปฏิรูปประเทศ มาตรา 258 ก.ด้านการเมือง (1) และ (2) ก็นับเป็นการก าหนดหลักการที่เป็นจุดเริ่มต้นส าคัญที่
จะน าไปสู่การขับเคลื่อนแนวคิดการสร้างพลเมืองให้เกิดขึ้นให้เป็นมาตรการเชิงนโยบาย และมาตรการทาง
กฎหมายต่อไป
(3) จากการศึกษาพบว่า ทุกประเทศให้ความส าคัญกับการจัดการศึกษาเพื่อสร้างความเป็น
พลเมืองทั้งการศึกษาในระบบและการศึกษานอกระบบ แม้กระทั่งประเทศไทยเอง ก็มีความพยายามในการ
ก าหนด “หน้าที่ของพลเมือง” ไว้ในหลักสูตรการศึกษา จนกระทั่งมีการจัดท าเป็น “ยุทธศาสตร์พัฒนา
การศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง พ.ศ.2553-2561” มีการก าหนดคุณสมบัติของความเป็นพลเมืองไทยไว้ 6
ประการ ตลอดจนมีการก าหนดไว้ในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 อย่างไรก็ตาม
การก าหนดยุทธศาสตร์ฯ และหลักสูตรดังกล่าว กลับยังไม่สามารถสร้างความเป็นพลเมืองให้เกิดขึ้นทั้งระบบ
เป็นเพียงการก าหนดหลักการไว้ แต่ยังไม่ได้น าไปประยุกต์ใช้อย่างจริงจังในทางปฏิบัติ สามารถท าได้เพียง
บางสถานศึกษา/องค์กร หรือเพียงบางรายวิชาหรือบางกิจกรรมในหลักสูตรการจัดการศึกษา ท าให้เห็นได้ว่า
การด าเนินแนวนโยบายของภาครัฐในการก าหนดให้โรงเรียน/สถาบันการศึกษา “ต้อง” สอดแทรกวิชาหน้าที่
พลเมืองไว้ในหลักสูตรนั้น เสมือนเป็นการ “ยัดเยียด” ให้ต้องมีตามแนวนโยบายของรัฐ ทั้ง ๆ ที่จริงความเป็น
พลเมืองต้องเกิดจากการหล่อหลอมของสังคมร่วมกันทั้งในและนอกห้องเรียนอย่างเป็นระบบ ดังนั้น หากแม้มี
การก าหนดวิชาหน้าที่พลเมืองไว้ในหลักสูตรการศึกษา เพื่อให้นักเรียนได้เรียนเนื้อหา แต่กระบวนการหรือวิธีการ
จัดการศึกษารายวิชาดังกล่าว หรือรายวิชาอื่น ๆ ยังเป็นการชี้น าของผู้สอน โดยไม่ได้มุ่งให้เกิดการร่วมคิด ร่วมท า
และเปิดโอกาสให้มีการรับฟังความคิดเห็นที่แตกต่างกัน การซึมซับวิถีของความเป็นพลเมืองในระบอบ
ประชาธิปไตยในห้องเรียนย่อมไม่เกิดขึ้น
(4) เมื่อพิจารณาถึง “ค่านิยม” ที่ส่งผลต่อของความเป็นพลเมืองในประเทศต่าง ๆ พบว่า
มี “ค่านิยมร่วม” ที่คล้ายคลึงกันหลายประการ กล่าวคือ
(4.1) การมีความตื่นรู้ ซึ่งเป็นค่านิยมที่มุ่งให้พลเมืองของประเทศต้องมีความรู้ความ
เข้าใจในระบบการเมืองและระบอบการปกครอง ระบบเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศซึ่งเชื่อมโยงกับวิถีชีวิตของ
