Page 112 - kpiebook62002
P. 112
พ านักอย่างการอยู่เกินก าหนดเวลา และการจ้างงานที่ไม่ปกติอย่างการมีสิทธิได้อยู่อาศัยแต่ไม่ได้รับอนุญาตให้
ท างานที่ได้รับค่าจ้างในประเทศนั้น
- “ความไม่ปกติ” (irregularity) เกี่ยวกับสถานะของบุคคลซึ่งกลายเป็น “ผู้ย้ายถิ่นไม่ปกติ”
(irregular migrants) ที่ถึงเวลาหนึ่งหรือในบางช่วงเวลากลายเป็น “ไม่ปกติ” เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของ
กฎหมายและนโยบายของประเทศผู้รับ เช่น การถูกนับเป็นผู้ย้ายถิ่นแบบไม่ปกติขณะที่ข้ามแดน แต่มีสถานะ
ปกติเมื่อยื่นขอลี้ภัย ในขณะที่ผู้ย้ายถิ่นที่มีสถานะปกติกลายเป็นผู้ไม่มีเอกสารการเดินทางที่ถูกต้อง
(undocumented) เมื่อการตรวจลงตราหรือใบอนุญาตหมดอายุ
- แนวคิด “การย้ายถิ่นแบบไม่ปกติ” และ “ผู้ย้ายถิ่นแบบไม่ปกติ” ไม่จ าเป็นต้องเชื่อมโยงกัน
และค านิยามของสถานะแบบไม่ปกติอาจเปลี่ยนแปลงได้เมื่อเวลาผ่านไป (Düvell, 2006; IOM, 2017; IOM’s
GDAC, 2019; Vespe, Natale, Pappalardo, 2017)
ในสภาวะการเป็นประชาคมอาเซียนในปัจจุบันนั้น อาเซียนยังคงมองแยกส่วนระหว่างความมั่นคงกับ
เศรษฐกิจ การย้ายถิ่นแบบไม่ปกตินี้สัมพันธ์กับการเคลื่อนย้ายในภูมิภาคของอาเซียนที่จ าแนกได้เป็นการย้าย
ถิ่นแบบปกติ (regular migration) กับการย้ายถิ่นแบบไม่ปกติ (irregular migration) โดยการย้ายถิ่นแบบ
ปกติเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายโดยเสรี (free movement) ซึ่งอิงอยู่กับแนวคิดบูรณาการ โดยอาเซียนนั้น
จ ากัดแต่เฉพาะนักวิชาชีพ (professional) แรงงานมีทักษะ (skilled labour) ผู้มีศักยภาพสูง (talents) ตาม
ข้อตกลงยอมรับร่วม (Mutual Recognition Arrangement: MRA)
อีกประเภทหนึ่ง คือ การเคลื่อนย้ายที่ควบคุม (controlled movement) โดยเฉพาะแรงงานไม่มี
ทักษะ (unskilled labour) และการย้ายถิ่นแบบไม่ปกติ ซึ่งรัฐสมาชิกอาเซียนยังคงควบคุมส่วนนี้อยู่โดยส่วน
หนึ่งนั้นเป็นเพราะกลัวว่าคนจากประเทศเพื่อนบ้านในอาเซียนจะเข้ามาท างานในประเทศมากเกินไป เช่น
ประเทศไทยกังวลเรื่องการอพยพเข้ามาของแรงงานจากพม่า
ดังนั้น การเคลื่อนย้ายโดนเสรีของอาเซียนเอื้อประโยชน์แต่เฉพาะผู้ที่มีความรู้ดีมีทักษะการท างานเป็น
ที่ต้องการของตลาดในภูมิภาค ในขณะที่คนยากจนที่แสวงหาโอกาสนั้นถูกควบคุมจากกลไกทางการของรัฐใน
ภูมิภาค กลุ่มคนเหล่านี้จึงหาคนช่วยพาออกนอกประเทศกลายเป็นการลักลอบขนย้ายคน (smuggling) หรือ
การค้ามนุษย์ (trafficking) ส่งผลให้เกิดปัญหาการย้ายถิ่นแบบไม่ปกติที่พัวพันกับอาชญากรรมข้ามชาติ การ
จัดการในเรื่องการเคลื่อนย้ายโดยเสรีและปัญหาอาชญากรรมยังคงแยกส่วนและไม่สัมพันธ์กัน (สุภลักษณ์ กาญ
จนขุนดี, สัมภาษณ์, 22 มีนาคม 2562)
3.1.2 ความซับซ้อนและยุ่งยากของการย้ายถิ่นแบบไม่ปกติ
ความท้าทายที่ส าคัญของการย้ายถิ่นแบบไม่ปกติ คือ การไหลของคนหลายพันคนที่ต้องการ
ข้ามเข้าไปในดินแดนของรัฐที่ได้รับผลกระทบในภูมิภาค นอกจากนี้ขอบเขตและความซับซ้อนของการย้ายถิ่น
[96]
