Page 111 - kpiebook62002
P. 111
หัวใจส าคัญของการใช้ค าว่า “ไม่ปกติ” (irregular) แทนการใช้ค าว่า “ผิดกฎหมาย” (illegal) นั้น ก็
เพื่อมุ่งชี้ชวนให้มองปัญหาจากลักษณะของปรากฏการณ์ซึ่งเริ่มเกิดขึ้นโดยทั่วไปในโลกว่า ผู้ย้ายถิ่นเหล่านี้เข้า
มาโดยวิธีการ เส้นทางการย้ายถิ่นอย่างไม่ปกติ โดยยังไม่เอาบรรทัดฐานทางกฎหมายมาตัดสินสถานะว่าเป็น
อาชญากรหรือผู้กระท าความผิดตามกฎหมายที่ต้องจับกุมคุมขังหรือด าเนินคดี ซึ่งจะเปิดทางให้กับการจัดการ
ปัญหาที่ซับซ้อนได้อย่างครอบคลุม มีประสิทธิภาพ และจัดการปัญหาจากสาเหตุพื้นฐานได้อย่างแท้จริง ประเด็น
ส าคัญ คือ การย้ายถิ่นแบบไม่ปกตินี้เป็นปัญหาส าหรับประเทศไทยอย่างไร ประเทศไทยมีกลไกรับมือ ความร่วมมือ
ทวิภาคีกับประเทศที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งบทบาทอย่างไรต่อเรื่องนี้ในกรอบความร่วมมืออาเซียนและพหุภาคี
3.1 สภาพปัญหา
สภาพปัญหาของการย้ายถิ่นแบบไม่ปกติพิจารณาได้เป็น 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนแรก ค านิยามซึ่งยังไม่มี
ร่วมกันส่งผลต่อความเข้าใจปรากฏการณ์ดังกล่าว ส่วนที่สอง ความซับซ้อนและยุ่งยากของการย้ายถิ่นแบบไม่
ปกติซึ่งสร้างปัญหาในการจัดการ ส่วนสุดท้าย การทะลักออกมาของผู้ย้ายถิ่นแบบไม่ปกติที่ส่งผลกระทบต่อไทย
3.1.1 การไม่มีค านิยามเพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน
ในมุมมองผู้ปฏิบัติงานด้านความมั่นคง ค าว่า “การย้ายถิ่นแบบไม่ปกติ” (irregular
migration) เป็นค าที่มีความหมายกว้าง ไทยยังไม่มีกฎหมายหรือนโยบายที่ก าหนดนิยามค าว่า “การย้ายถิ่น
แบบไม่ปกติ” (irregular migration) ส่วนราชการไทยเองยังคงมีความเห็นไม่ตรงกันเกี่ยวกับความหมายของ
ค าดังกล่าว (ธรรมศักดิ์ วิชชารยะ, สัมภาษณ์, 22 มีนาคม 2562; ผู้แทนส านักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ,
สัมภาษณ์ 22 มีนาคม 2562) เพราะแม้ในระดับระหว่างประเทศเองก็ยังไม่มีค านิยามอันเป็นที่ยอมรับทั่วไป
ในทางปฏิบัติรัฐมุ่งตีกรอบการย้ายถิ่นหรือการเคลื่อนย้ายของคนในเชิงสถานะทางกฎหมายว่าเป็นการ
ย้ายถิ่นปกติมีเอกสารถูกต้อง (documented) เช่น การย้ายถิ่นของแรงงานที่มีวัตถุประสงค์ด้านการจ้างงานที่
มีช่วงเวลาที่จ ากัดหรือเฉพาะเจาะจง หรือเป็นการย้ายถิ่นแบบไม่ปกติไม่มีเอกสารที่ถูกต้อง (undocumented)
อาจเกี่ยวข้องไม่เพียงประชาชนที่เคลื่อนย้ายเพื่อหางานหรือโอกาสทางเศรษฐกิจ แต่ยังรวมถึงผู้ลี้ภัยและผู้
แสวงหาที่ลี้ภัย เหยื่อการค้ามนุษย์ และผู้ที่ถูกบังคับให้ย้ายด้วยเหตุผลต่างๆ เช่น ภัยพิบัติธรรมชาติ วิกฤต
สิ่งแวดล้อม หรือโครงการพัฒนา (Caballero-Anthony, 2018, p. 115)
อย่างไรก็ตาม องค์การระหว่างประเทศเพื่อการโยกย้ายถิ่นฐาน (IOM) ให้ค านิยามค าว่า “การย้ายถิ่น
แบบไม่ปกติ” ไว้เป็นพื้นฐานว่าหมายถึง “การเคลื่อนย้ายที่เกิดขึ้นนอกปทัสถานเชิงกฎระเบียบของประเทศที่
ส่ง ประเทศทางผ่าน และประเทศที่รับ” (IOM’s GDAC, 2019)
- “ไม่ปกติ” (irregular) ในที่นี้หมายถึงสถานการณ์ เช่น การเข้ามาด้วยเอกสารปลอมหรือ
ไม่ได้ข้ามมาทางจุดผ่านแดนของทางการ การอยู่อาศัยที่ละเมิดข้อตกลงการตรวจลงตราเข้าหรือใบอนุญาต
[95]
