Page 39 - b29256_Fulltext

2.4 โครงสร้างทางการเมืองกับนโยบายการพัฒนาทางการแพทย์และสาธารณสุข
หากถือเอาการเปลี่ยนแปลงการปกครองของคณะราษฎรในปี พ.ศ. 2475 เป็นจุดเปลี่ยนที่สำคัญยิ่งจุดหนึ่งของ

การเมืองการปกครองของประเทศไทย ดังที่ยึดถือกันอยู่ของนักรัฐศาสตร์และนักประวัติศาสตร์ที่สนใจการเมืองไทย
สมัยใหม่ จะเห็นได้ว่าความเปลี่ยนแปลงหลายอย่างในสังคมไทยมีจุดเริ่มต้นจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองครั้งนี้อยู่

ไม่น้อย ดังข้อสรุปของนครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ที่ได้สรุปผลลัพธ์ของการปฏิวัติสยาม 2475 เอาไว้ว่า ได้ก่อให้เกิดสถาบัน

หลักของชาติขึ้น 4 สถาบันที่มีผลต่อการเมืองไทยในสมัยต่อมาอย่างลึกซึ้งนั่นคือ รัฐธรรมนูญ สภาผู้แทนราษฎร
คณะรัฐมนตรี และระบบราชการแห่งชาติ
88
แต่ก่อนที่จะไปทำความเข้าใจกับการเปลี่ยนแปลงของนโยบายสาธารณสุขของรัฐบาลประชาธิปไตยหลัง
เปลี่ยนแปลงการปกครองนั้น จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำความเข้าใจกับสถานการณ์ทางการเมืองของคณะราษฎร ผู้ที่ทำ

การเปลี่ยนแปลงการปกครอง เพราะเป็นที่ยอมรับกันว่านโยบายทางสังคมและเศรษฐกิจ ที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง

ขึ้นในสังคมอย่างขนานใหญ่คงจะเกิดขึ้นไม่ได้ หากสถานะทางการเมืองของผู้ที่ต้องการจะเปลี่ยนแปลงยังไม่มั่นคง
เป็นความจริงที่ว่า หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองในปีแรก คณะราษฎรแทบจะไม่ได้ดำเนินนโยบายที่ทำให้เกิด

การเปลี่ยนแปลงให้กับสังคมมากนัก ปรากฏการณ์ดังกล่าวเป็นผลมาจากการดำเนินการทางการเมืองของคณะราษฎรที่

ภายหลังการยึดอำนาจมาได้แล้ว ต้องการจะประนีประนอมกับกลุ่มอำนาจเก่าในระบอบราชาธิปไตย เพื่อความราบรื่น
ในการบริหารราชการของบ้านเมือง แต่การณ์กลับกลายว่าเป็นการเข้าไปสู่ความขัดแย้งกับกลุ่มอนุรักษ์นิยมของ

คณะราษฎรอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

หลังจากความขัดแย้งจนถึงขั้นแตกหักในกรณีการเสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจของนายปรีดี พนมยงค์ ซึ่งส่งผล
ให้เกิดความแตกแยกขึ้นอย่างมากในหมู่ผู้นำในระบบใหม่ เนื่องจากมีคณะผู้ก่อการบางคนที่มีแนวคิดอนุรักษ์นิยม เช่น

พระยาทรงสุรเดช พระยาฤทธิ์อัคเนย์ และพันโทพระประศาสน์พิทยายุทธ ซึ่งได้หันไปร่วมมือกับกลุ่มขุนนางเก่าด้วย
การเคลื่อนไหวต่อต้านเค้าโครงการเศรษฐกิจโดยกล่าวหาว่า “มีลักษณะเป็นคอมมิวนิสต์” และได้เริ่มคุกคามกลุ่มผู้นำ

ในคณะราษฎรโดยพยายามดึงอำนาจมาอยู่ที่กลุ่มตัวเองด้วยการประกาศยุบสภาผู้แทนราษฎร งดใช้รัฐธรรมนูญบาง

มาตรา รวมทั้งได้ปรับคณะรัฐมนตรีเพื่อเป็นการลิดรอนอำนาจของนายปรีดี พนมยงค์ และสายพลเรือนในคณะราษฎร
และต่อมาได้บีบให้นายปรีดี พนมยงค์ต้องเดินทางออกนอกประเทศ ในขณะเดียวกันก็ได้มีการออกพระราชบัญญัติว่า

ด้วยคอมมิวนิสม์ออกประกาศใช้
89
แต่อย่างไรก็ตามความขัดแย้งครั้งนี้ได้ถึงจุดสิ้นสุดในวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2476 เมื่อคณะผู้ก่อการฝ่าย

ทหารที่นำโดยพระยาพหลพลพยุหเสนาและหลวงพิบูลสงครามได้ทำรัฐประหารยึดอำนาจคืนมาสู่คณะราษฎรเป็น

ผลสำเร็จ

88 นครินทร์ เมฆไตรรัตน์, การปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 (กรุงเทพฯ: อัมรินทร์วิชาการ, 2540).
89 สรศักดิ์ งามขจรกุลกิจ, ขบวนการเสรีไทยกับความขัดแย้งทางการเมืองภายในประเทศไทยระหว่าง พ.ศ. 2481-2492

(กรุงเทพฯ: สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2532), หน้า 31.
38