Page 125 - b29256_Fulltext

291
โรคติดต่อ มีแผนกย่อย 4 แผนกคือ แผนกกลาง แผนกโรคติดต่อ แผนกด่านกักโรค และแผนกตรวจคนเข้าเมือง
รับผิดชอบหลักด้านบริการจัดการควบคุมป้องกันโรคติดต่อทั่วประเทศ โดยมีหน้าที่สนับสนุนความรู้ บุคลากร และวัสดุ
292
อุปกรณ์หรือยาและเวชภัณฑ์กับหน่วยงานในส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่นอีกด้วย

4.3 บทบาทของกรมสาธารณสุขในกระทรวงมหาดไทยกับการขยายบทบาทการสาธารณสุข
แม้จะมีกฎหมายรวมกิจการด้านสาธารณสุขออกมาแล้วตั้งแต่ พ.ศ. 2461 การจัดตั้งกรมสาธารณสุขมี

จุดประสงค์เพื่อให้เกิดหน่วยงานที่บำบัดและควบคุมโรคภัยไข้เจ็บที่เกิดขึ้นในสยามโดยเฉพาะ จากเดิมที่เป็นหน้าที่หนึ่ง

ของกรมสุขาภิบาล ซึ่งเป็นการขยายขนาดและประสิทธิภาพของหน่วยงานด้านการควบคุมโรคและแสดงให้เห็นถึงการ

ให้ความสำคัญในการควบคุมโรคของรัฐบาล โดยกรมสาธารณสุขมีกองที่เกี่ยวกับการแพทย์และการรักษาโรคที่กระจัด
กระจายตามกระทรวงต่างๆ มารวมอยู่ภายใต้กรมสาธารณสุขกรมเดียว ได้แก่ กองบัญชาการ กองสุขศึกษา กอง

สาธารณสุข กองยาเสพติดให้โทษ กองโอสถศาลารัฐบาล กองบุราภิบาล ผู้ตรวจการสาธารณสุข และสาธารณสุขหัว

เมือง เป็นต้น การจัดตั้งกระทรวงสาธารณสุขก็สอดคล้องกับสภาวการณ์ เพื่อขยายการปกครองสาธารณสุขไปสู่หัวเมือง

293
อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการจัดการสาธารณสุขด้านต่างๆ ได้อย่างสอดคล้องกัน และโครงสร้างหน่วยงานเวช
กรรมในช่วงรัชกาลที่ 6 นี้มีขนาดใหญ่กว่ารัชกาลก่อนมาก แต่กว่าจะปฏิบัติให้เป็นไปตามเป้าหมายก็ต้องค่อยๆ เป็น

ค่อยๆ ไปในการรวมและแยกเอาหน่วยงานที่มีภารกิจเดียวกันคือดูแลสุขภาพประชาชนเป็นสำคัญมาอยู่ด้วยกัน โดยมี
จุดเปลี่ยนสำคัญสองครั้ง คือในปี 2465 ที่สามารถโอนงานสาธารณสุขจากนครบาลมาอยู่กับมหาดไทยได้เป็นครั้งแรก

แล้วก็นำไปสู่การรื้อโครงสร้างใหม่ให้คล่องตัวเกิดขึ้น

จุดเปลี่ยนสำคัญคือในปี 2468 ปีเดียวกันกับการเริ่มต้นรัชสมัยรัชกาลที่ 7 การรวมกิจการสาธารณสุขในเชิง

โครงสร้างก็ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายเมื่อกรมสุขาภิบาลในนครบาลที่เกี่ยวกับการดูแลรักษาสุขภาพได้ย้ายมา
294
สังกัดกรมสาธารณสุขทั้งบุคลากรและงบประมาณและบทบาทหน้าที่การทำงาน คงไว้แต่ส่วนที่เกี่ยวกับการออกแบบ
ก่อสร้าง และดูแลความสะอาดที่ยังคงอยู่ในนครบาล ทำให้การจัดโครงสร้างเป็นไปดังที่ตั้งเป้าหมายไว้คือการมีหน้าที่

ดูแลสุขภาพราษฎรทั่วประเทศ โดยการปฏิบัติตามแผนงานและนำเอานโยบายไปปฏิบัติจึงมีความชัดเจนคล่องตัวเพราะ
มีอธิบดีกรมสาธารณสุขเป็นผู้สั่งการแต่ผู้เดียว

291 “พระราชกฤษฎีกาจัดวางระเบียบราชการสํานักงานและกรมในกระทรวงมหาดไทย พุทธศักราช 2476," ราชกิจจานุเบกษา
50 (30 มกราคม 2476), หน้า 894-897.

292 รายงานกรมสาธารณสุขประจำปีพุทธศักราช 2479, (กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรมพัสดุ, 2482), หน้า 9.
293 กรุณาดูเพิ่มเติมใน ชาติชาย มุกสง, จากปีศาจสู่เชื้อโรค: ประวัติศาสตร์การแพทย์กับโรคระบาดในสังคมไทย (กรุงเทพฯ:
ศิลปวัฒนธรรม, 2563).

294 รายงานกรมสาธารณสุขประจำปีพุทธศักราช 2468 (กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์อักษรนิติ, 2470), หน้า 11-14.
124