Page 173 - 23154_Fulltext

168

บทที่ 7

รัฐสภาไทยในยุคปฏิรูปการเมือง (พ.ศ. 2535 - 2549)

7.3 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2534

บริบททางการเมือง

หลังจากคณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) น าโดยพลเอกสุนทร คงสมพงษ์ ท ารัฐประหารใน

วันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 ต่อมาได้ประกาศใช้ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พ.ศ. 2534 ได้เตรียมการ
ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่มาแทนที่โดยให้เป็นหน้าที่ของคณะกรรมาธิการร่างรัฐธรรมนูญ โดยที่มีนายมีชัย ฤชุพันธุ์

รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธานกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งใช้เวลาร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ราว 6 เดือนจึงเสนอ
ต่อสภานิติบัญญัติแห่งชาติในวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2534 ขณะเดียวกันพลังทางสังคมที่ต่อต้านการสืบทอด

อ านาจของกองทัพก็เกิดขึ้นพร้อมกัน เนื่องจากการเข้ามาแทรกแซงการเมืองของ รสช. ที่ผ่านมาก่อให้เกิดการแสวง
ผลประโยชน์สูงสุดทางเศรษฐกิจเพื่อตนเองแม้ว่าในระยะแรกจะประนีประนอมกับภาคเอกชน แต่ในระยะต่อมา

กลับสะท้อนให้เห็นว่ากองทัพไม่สามารถแยกแยะผลประโยชน์ส่วนตนกับผลประโยชน์สาธารณะของสังคมออกจาก
กันได้ จึงก่อให้เกิดขบวนการที่ต่อต้านการสืบทอดอ านาจของกองทัพผ่านรัฐธรรมนูญภายใต้ชื่อว่า “คณะกรรมการ
รณรงค์เพื่อประชาธิปไตย” (ครป.) เพื่อประท้วงรัฐธรรมนูญที่มุ่งสถาปนาอ านาจของกองทัพเป็นหลัก (คริส เบเคอร์

& พงษ์ไพจิตร, 2559: 346-347) ทว่าพลังต่อต้านของ ครป. ก็ไม่เพียงพอที่จะหยุดยั้งร่างรัฐธรรมนูญเพื่อการสืบ
ทอดอ านาจดังกล่าว หลังจากนั้นก็ได้มีการผ่านการพิจารณาของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ พร้อมประกาศใช้เมื่อ 9

ธันวาคม พ.ศ. 2534
อย่างไรก็ตามข้อวิจารณ์เบื้องต้นของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2534 ที่มีชัยมีส่วนส าคัญเป็นประธานก็คือ ยังคงมี

ปัญหาใน 2 ประการหลัก ได้แก่ ประการแรกคือ การวางเจตนาให้ผู้น าสภา รสช. สืบทอดอ านาจ พร้อมผลักดัน
การมีนายกรัฐมนตรีคนนอก อีกทั้งประการที่สองยังมีอ านาจที่เพิ่มขึ้นของวุฒิสภาในการได้รับแต่งตั้งเป็นประธาน

รัฐสภา และยังมีอ านาจร่วมประชุมและลงมติในการประชุมสภาร่วม (นรนิติ เศรษฐบุตร, ม.ป.ป; ไอลอว์, 2558b)
คณะกรรมาธิการร่างรัฐธรรมนูญ มีนายมีชัย ฤชุพันธุ์ เป็นประธานกรรมาธิการ และกรรมาธิการอื่นอีก 19

คน คณะกรรมาธิการชุดนี้ได้ร่างรัฐธรรมนูญอย่างรวดเร็ว โดยจัดท าร่างรัฐธรรมนูญเสร็จในวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ.
2534 และในวันที่ 28 สิงหาคม สภานิติบัญญัติแห่งชาติได้มีมติรับร่างรัฐธรรมนูญในวาระที่หนึ่ง และตั้ง

คณะกรรมาธิการแปรญัตติ 25 คน มีนายโอสถ โกสิน เป็นประธาน พิจารณาแก้ไขต่างออกไปมากจากร่างเดิม และ
ในท้ายที่สุดร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ก็ได้ผ่านความเห็นชอบและประกาศใช้ในวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2534
สาระส าคัญของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2534 ไม่แตกต่างจากรัฐธรรมนูญที่คณะทหารในอดีตเคยจัดท าที่มุ่งหมายจะสืบ

ทอดอ านาจต่อไป มีการกล่าวกันว่าเพื่อให้ผู้น าทหารบางคนสืบทอดอ านาจทางการเมืองต่อจากรสช. แต่กระนั้น
ด้วยแรงกดดันทางสังคม ประชาชน และนักการเมืองพลเรือนบางส่วน ท าให้คณะกรรมาธิการแปรญัตติต้องแก้ไข

ในบางประเด็นเพื่อยอมต่อการเรียกร้องของประชาชน (นรนิติ เศรษฐบุตร, 2558: 228-229)