Page 38 - kpi22173
P. 38
“บทบาทสตรีถิ่นอาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมูบานในการเสริมสรางการมีสวนรวมของชุมชน
เพื่อปองกันและควบคุมการแพรระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุใหม 2019 ในจังหวัดเชียงใหม”
ในการศึกษาวิจัยนี้คณะผูวิจัยไดหยิบยกงานเขียนของ Montira Narkvichien (2020)
ผูเชี่ยวชาญดานสื่อสารองคกร องคการอนามัยโลกประจําประเทศไทย ที่ไดศึกษาบทบาทของ อสม. ในการ
ปองกันและเฝาระวังการแพรระบาดของโรค COVID-19 ณ ตําบลคูบางหลวง อําเภอลาดหลุมแกว จังหวัด
ปทุมธานี ในชวงเดือนกันยายน พ.ศ. 2563 ไดสะทอนมุมมองและบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุขประจํา
หมูบาน (อสม.) ในสถานการณการแพรระบาด COVID-19 ในปจจุบัน ซึ่งการบริหารจัดการภายใตกระทรวง
สาธารณสุข มี อสม. จํานวน 1.04 ลานคนทั่วประเทศ รวมถึงอาสาสมัคร 15,000 คนในกรุงเทพมหานคร
โดย อสม. แตละคนไดรับคาตอบแทน 1,000 บาทตอเดือนและไดรับคาตอบแทนเพิ่มเติมอีก 500 บาท
ในชวงสถานการณการแพรระบาดของโรค COVID-19 โดยในชวงสี่ทศวรรษที่ผานมา อสม.ถือวาเปน
สวนสําคัญของระบบสุขภาพปฐมภูมิของไทยในการสํารวจขอมูลดานสาธารณสุข เก็บขอมูล เก็บบันทึกดาน
สุขภาพของครอบครัวและรณรงคเรื่องการปองกันโรคเพื่อสนับสนุนการทํางานของเจาหนาที่สาธารณสุข
ในชวงที่มีการแพรระบาด การเก็บประวัติสุขภาพของสมาชิกในชุมชนโดยละเอียดไดถูกนํามาใชเพื่อติดตาม
ผูสัมผัสโรคและเพื่อติดตามดานสุขภาพ กอนที่จะมีการแพรระบาดของโรค COVID-19 อสม. มีบทบาท
ในการปองกันการแพรระบาดของโรคอื่นๆ เชน มีการเยี่ยมเยือนตามบานเพื่อชวยกําจัดแหลงน้ําขังซึ่งเปน
ที่เพาะพันธุยุงลายอันเปนพาหะของโรคไขเลือดออกในชวงฤดูฝน สวนในชวงฤดูรอนจะเนนไปที่ปศุสัตว
ทองถิ่น การฉีดวัคซีนโรคพิษสุนัขบาและวัคซีนใหโค กระบือ และสัตวเลี้ยง และใหความรูเบื้องตนเพื่อชวย
ใหคนในชุมชนเขาใจสาเหตุของโรคและวิธีปองกันรักษาโรค เชน ไขเลือดออก พิษสุนัขบา และมาลาเรีย
จากประสบการณขางตนของ อสม. ถือวาเปนความรูเดิมที่นํามาปรับใชกับการแพรระบาดของโรค COVID-
19 อสม. เคาะตามประตูบานทุกหลังเพื่อใหคําแนะนําเรื่องการปองกันโรค COVID-19 มีประสบการณในการ
รับมือกับการแพรระบาดของโรคมาหลายๆ ครั้ง นับตั้งแตการแพรเชื้อของโรค SARS, Avian Influenza,
and Influenza H1N1 เปนตน ซึ่ง อสม. มีบทบาทที่สําคัญในทีมเฝาระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว
(Surveillance and Rapid Response Team--SRRT) ที่เขาไปมีสวนรวมในทีมงานกับทีมแพทย พยาบาล
ในโรงพยาบาลชุมชน และโรงพยาบาลสงเสริมสุขภาพตําบล รวมถึงหนวยอาสาสมัครปองกันภัยฝาย
พลเรือน (อปพร.) ของกระทรวงมหาดไทย เปนตน การทํางานรวมกันของหลายภาคสวนนี้ ถือวาเปนปจจัย
ที่สําคัญตอความสําเร็จในการปองกันและเฝาระวังการแพรเชื้อของโรค COVID-19 ดังกลาวอยางยิ่งยวด
2.2.3 จํานวนอาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมูบานในเขตอําเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม
ในป พ.ศ. 2562 จากรายงานของฐานขอมูลระบบสารสนเทศงานสุขภาพประชาชน
กองสนับสนุนสุขภาพภาคประชาชน ในเขตอําเภอเมืองเชียงใหม จาก 16 ตําบล มีจํานวนอาสาสมัคร
สาธารณสุขประจําหมูบาน (อสม.) รวมทั้งสิ้น จํานวน 2,691 คน เปนชาย จํานวน 450 คน เปนหญิง จํานวน
2,241 คน เปนหญิงในสัดสวน รอยละ 83.28 และเมื่อสํารวจในเขตอําเภอเมืองเชียงใหม จาก 4 ตําบล
37