Page 50 - kpi21298

1
2. แนวคิดหลักธรรมาภิบาล

ธรรมาภิบาล หรือ Good Governance เป็นหลักการสากลที่ได้รับการยอมรับจากสถาบัน
นานาชาติ ว่าเป็นปัจจัยสำคัญในการทำให้องค์การประสบความสำเร็จ โดยมีการนำคำว่า Good

Governance มาใช้ครั้งแรกเมื่อ ค.ศ. 1989 โดยปรากฎในรายงานของธนาคารโลก (World Bank) และ

ต่อจากนั้นมาก็มีหน่วยงานต่างๆ ได้ให้ความสำคัญเกี่ยวกับ Good Governance เช่น คณะกรรมาธิการ
เศรษฐกิจและสังคมสำหรับเอเชียและแปซิฟิกแห่งสหประชาชาติ (The United Nations Economic and

Social Commission for Asia and the Pacific: UNESCAP) สำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ

(United Nations Development Program : UNDP) และองค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการ
พัฒนา (Organization for Economic Co-operation and Development: OECD)

คำว่า “ธรรมาภิบาล” มาจากคำศัพท์ภาษาอังกฤษ คือ Good Governance ใช้ครั้งแรกใน

ประเทศไทย เมื่อพ.ศ. 2532 ในรายงานของธนาคารโลก (World Bank) เรื่อง “Sub Sahara from Crisis
to Sustainable Growth” ต่อมากองทุนการเงินระหว่างประเทศ (International Monetary Fund) ได้

ศึกษาและวิเคราะห์ พบว่าธรรมาภิบาลเป็นปัจจัยสำคัญประการหนึ่งที่นำไปสู่ความสำเร็จในการฟื้นฟูระบบ

เศรษฐกิจของประเทศ จากนั้นแนวความคิดเกี่ยวกับธรรมาภิบาลก็ได้รับการถ่ายทอดผ่านหน่วยงานต่าง ๆ
เช่น คณะกรรมาธิการเศรษฐกิจและสังคมแห่งประชาชาติ สำหรับเอเชียและแปซิฟิก (The United Nation

Economic and Social Commission for Asia and the Pacific : UNESCAP) และองค์การเพื่อความ

1 เนื้อหาส่วนนี้นำมาจาก ปิยากร หวังมหาพร. (2561). โครงการวิจัยเรื่อง “การสำรวจข้อมูลธรรมาภิบาลใน
ประเทศไทย: Good Governance Mapping. นนทบุรี : สถาบันพระปกเกล้า. โดยคณะผู้วิจัยนำมาวิเคราะห์เพิ่มเติม

คำว่า Good Governance ถูกใช้เป็นครั้งแรก เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2540 ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ใน
งานสัมมนาทางวิชาการเกี่ยวกับวิกฤตเศรษฐกิจที่สังคมไทยเริ่มประสบในขณะนั้น ต่อมา ธีรยุทธ บุญมี จุดประกาย
ขบวนการ“ธรรมรัฐ” ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2541 และนายอานันท์ ปันยารชุน ได้เริ่มจัด “ธรรมรัฐแห่งชาติฟอรัม” ครั้ง

แรกขึ้นเมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2541 และจัดต่อมาอีก 10 กว่าครั้งทำให้นักวิชาการจำนวนมากหันมาสนใจปรากฏการณ์
“ธรรมรัฐ” มากยิ่งขึ้นจนถึงปัจจุบัน นักวิชาการแปลคำว่า Good Governance ต่างกันไป เช่น แปลว่า ธรรมรัฐ
ธรรมภิบาล ธรรมราษฎร์ ธรรมรัฐแห่งชาติ (นิเทศ ตินณะกุล, 2544)

14
โครงการวิจัยพัฒนาฐานข้อมูลองค์ความรู้ด้านธรรมาภิบาล (Phase 2)