Page 44 - kpi20902

43

11
สมศักดิ์ ศรีสันติสุข แบ่งชุมชนออกเป็น 3 ลักษณะ คือ

 ลักษณะของชุมชนแบ่งตามการบริหารการปกครอง ซึ่งแบ่งโดยการพิจารณาจาก

ลักษณะการปกครองของไทย ได้แก่ ชุมชนหมู่บ้าน ชุมชนเขต สุขาภิบาล ชุมชนเขตเทศบาลต้าบล เทศบาล

เมือง เทศบาลนคร และกรุงเทพมหานคร

 ลักษณะของชุมชนแบ่งตามกิจกรรมทางสังคม ได้แก่ ชุมชนเกษตรกรรม ชุมชน

ศูนย์การค้า ศูนย์กลางขนส่ง เขตอุตสาหกรรม ชุมชนศูนย์กลางของการบริการ

 ลักษณะของชุมชนแบ่งตามความสัมพันธ์ของบุคคลในสังคม เป็นการแบ่งชุมชนในแง่

ของความสัมพันธ์ทางสังคม ได้แก่ ชุมชนชนบท ชุมชนเมือง

นอกจากการศึกษาชุมชนในลักษณะดังกล่าว ก็สามารถพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างชุมชน

ได้ทั งแนวนอน (Horizontal) และแนวตั ง (Vertical)

ในแนวนอนนั น รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างปัจเจกบุคคลหรือระหว่างกลุ่มในระดับท้องถิ่น

ส่วนในแนวตั ง หมายถึง ความสัมพันธ์ระหว่างปัจเจกบุคคลกับผลประโยชน์หรือกับกลุ่มผลประโยชน์ในระดับ

ต่าง ๆ ที่สูงขึ นไปจนถึงองค์กรในระดับชาติหรือระหว่างชาติ/ประเทศ นอกจากนั น ยังมีวิธีการอื่นอีกในการ

วิเคราะห์ถึงเครือข่ายปฏิสัมพันธ์ระหว่างชุมชนว่า ปฏิสัมพันธ์ของบุคคลและกลุ่มมีกระบวนการทางสังคมที่

ประกอบด้วยความร่วมมือ การแข่งขัน และความขัดแย้ง ซึ่งมิติการวิเคราะห์เหล่านี ให้คุณค่าที่มีนัยส้าคัญใน

การท้าความเข้าใจเกี่ยวกับชีวิตของชุมชนเป็นอย่างยิ่ง

1.3) ชุมชนในฐานะหน่วยทางจิตวิทยาวัฒนธรรม (Community as a psycho cultural

unit) ในมิตินี เน้นที่ว่าชุมชนจะต้องมีความผูกพันในระหว่างสมาชิกด้วยกัน ความผูกพันนี จะตีความว่าเป็น

ทั งทางด้านจิตวิทยาและวัฒนธรรม ในทางจิตวิทยานั นคนจะมีความมั่นคงเพราะสามารถระบุได้ว่า ตนเป็น

สมาชิกของกลุ่ม หมู่ หรือที่ซึ่งท้าให้เกิดความรู้สึกว่ามีสังกัด อย่างไรก็ตาม การวิเคราะห์ในมิตินี ในแนวคิดทาง

สังคมวิทยาก็ถือว่าเป็นเพียงมิติหนึ่งของความเป็นจริงที่ซับซ้อนอยู่ในความหมายของชุมชน มิได้ถือว่าเป็นการ

วิเคราะห์ที่ลึกซึ ง

ซึ่งแนวคิดด้านสังคมวิทยาจะอธิบายค้าว่า ชุมชน ในลักษณะเชิงโครงสร้างที่ท้าให้เห็นภาพ

ที่กว้างๆ ครอบคลุมหลากหลาย รวมถึงลักษณะของการรวมกันเป็นกลุ่มก้อนทางสังคม ที่สามารถด้าเนิน

กิจกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งได้อย่างมีเหตุมีผล เสมือนหนึ่งเป็นปรากฏการณ์ใดปรากฏการณ์หนึ่ง ที่เกิดขึ นเป็น

11 สมศักด์ ศรีสันติสุข, สังคมวิทยา; หลักการศึกษา วิเคราะห์และปฏิบัติงานชุมชน. พิมพ์ครั งที่ 2, ขอนแก่น :

โรงพิมพ์มหาวิทยาลยขอนแก่น, 2536.