Page 42 - kpi20902

41

การท้านาแบบขั นบันได การสร้างเหมืองฝายชลประทาน ปรับปรุงแก้ไขสร้างที่อยู่อาศัยให้สอดคล้องกับสภาพ

ภูมิศาสตร์ท้าลายสิ่งแวดล้อม เช่น การตัดไม่ท้าลายป่า

การศึกษาชุมชนตามแนวคิดทางสังคมวิทยาถือว่า ตัวแปรทางด้านภูมิศาสตร์จะเป็นสิ่งที่

ละเลยเสียมิได้ แนวคิดนี จัดว่ามีอิทธิพลต่อทฤษฎีนิเวศวิทยาของมนุษย์

1.2) ชุมชนในฐานะหน่วยทางสังคม (Community as Unit of Social Organization)
การวิเคราะห์แบบ Social system approach จะให้ภาพของล้าดับขั น (hierarchy) เริ่มจากระดับล่าง

ที่ประกอบด้วย กลุ่มบุคคลตั งแต่ 2 คนขึ นไปจนถึงระดับชาติหรือระดับโลก

ชุมชนเป็นระบบย่อยอันแรกที่มีศักยภาพในการจัดให้มีสิ่งต่างๆ เพื่อตอบสนองความ

ต้องการของคนทั งกายภาพ จิตใจ และสังคม ซึ่งในระบบครอบครัวกลุ่มเครือญาติมีขนาดเล็กเกินไป ไม่มี

สถาบันทางสังคมที่สมบูรณ์เพื่อตอบสนองความต้องการของมนุษย์ ส่วนระบบที่ใหญ่กว่านี เช่น กลไกของรัฐ

ก็ใหญ่โตและซับซ้อนเกินไปจนเข้าไม่ถึงอารมณ์ความรู้สึกของคน จึงไม่สามารถตอบสนองความต้องการทั งทาง

กายและทางใจได้

บางทัศนะวิเคราะห์ชุมชนที่เป็นระบบทางสังคมว่าเป็นเครือข่ายการปฏิสัมพันธ์ของ

มนุษย์ (Network of interaction) ซึ่งประกอบด้วย สถานภาพ บทบาท กลุ่มคน และสถาบัน ชุมชนจึงมี

ความสัมพันธ์กันเหมือนลูกโซ่ ที่ระบบย่อยระบบหนึ่งจะได้รับปัจจัยน้าเข้าที่ต้องการจากระบบย่อยอื่นๆ ปัจจัย

น้าเข้าและผลผลิตที่รับและให้แก่กันในระหว่างชุมชนหรือระบบย่อยนี อาจจะเป็นในรูปของเงิน แรงงาน ความ

กดดันทางสังคม ทรัพยากรต่างๆ

แนวความคิดนี นักวิชาการไทยได้เสนอรูปแบบของชุมชนที่คล้ายคลึงกัน เช่น แนวคิด

8
ของ ฑิตยา สุวรรณะชฏ กล่าวว่า โดยทั่วไปชุมชนจะต้องมีลักษณะส้าคัญ 3 ประการ คือ

 ชุมชนในฐานะเป็นอาณาบริเวณ การพิจารณาชุมชนในข้อนี มิใช่เฉพาะเป็นบริเวณ

ที่เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของกลุ่มคนเท่านั น ยังต้องพิจารณาถึงมิติต่างๆ เช่น ในฐานะที่อยู่อาศัยของการใช้พื นที่

และในฐานะที่เป็นบริเวณของชุมชน

 ชุมชนในฐานะเป็นที่รวมประชากร โดยจะเน้นที่ลักษณะของประชากรที่อยู่ในบริเวณ

ชุมชน ในด้านที่ส้าคัญ คือ การเปลี่ยนแปลงประชากรในช่วงระยะเวลาหนึ่ง โครงสร้างประชากร เช่น สัดส่วน

เพศชาย เพศหญิง อายุประชากร อาชีพ และการศึกษา สุขลักษณะ เป็นต้น

8 ฑิตยา สุวรรณะชฏ, สังคมวิทยา, กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช, 2527.