Page 422 - kpi20858

381

พบว่า รูปทรงมนุษย์ของพระยาอนุศาสน์ จิตรกร มีความมุ่งหมายที่จะสะท้อนภาพความเหมือน
จริงแบบตะวันตกมากกว่า โดยพิจารณาจากที่ผนังตอนบนของวัดทั้งสองแห่งแสดงภาพเทพธิดา

และเทพบุตร ที่ยังคงลักษณะบางประการแบบงานจิตรกรรมตามขนบนิยมของไทย ตัวพระและตัว

นางมีระดับของการแสดงความสมจริง รูปทรงที่มีมวลกล้ามเนื้อ ลงสีให้แสงและเงาแบบตะวันตก

อย่างชัดเจน

แท้จริงแล้วผลงานของพระยาอนุศาสตร์ จิตรกรมีการน าเสนอด้วยรูปแบบทั้งสองประเภท

กล่าวคือ ที่ผนังตอนบนแสดงภาพเทพชุมนุมเป็นจิตรกรรมไทยแนวตะวันตก และส่วนผนังที่แสดง

ภาพพุทธประวัติหรือพระราชประวัติสมเด็จพระนเรศวรนั้น มีลักษณะเป็นจิตรกรรมแบบตะวันตก
ในระดับที่ชัดเจนยิ่งกว่า อย่างไรก็ตามผู้วิจัยได้จัดประเภทให้ทั้งสองวัดดังกล่าวอยู่ในรูปแบบ

ศิลปกรรมไทยแนวตะวันตก เนื่องจากยังคงมีการแสดงอิทธิพลของศิลปกรรมตามขนบดั้งเดิมของ

ไทยให้เห็นร่วมด้วย

ด้านรูปทรงในผลงานฝีพระหัตถ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุ
วัดติวงศ์ ตลอดจนผลงานลายเส้นของพระเทวาภินิมมิตนั้น แสดงให้เห็นถึงทักษะความช านาญใน

การผสมผสานรูปทรงของไทยและตะวันตกได้เป็นอย่างดี ผลงานของศิลปินทั้งสองแสดงออกใน

ลักษณะที่คล้ายคลึงกัน ทั้งนี้สามารถอธิบายได้ว่า สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยา

นริศรานุวัดติวงศ์ทรงมีพระอัจฉริยภาพ ทรงเป็นผู้น าคนส าคัญในรูปแบบศิลปกรรมไทยแนวตะวันตก
และพระเทวาภินิมมิตคือศิลปินท่านหนึ่ง ที่รับเอาอิทธิพลทางการสร้างสรรค์ของพระองค์มาปรับใช้

ในผลงานของตนเองได้อย่างมีเอกลักษณ์ ดังนั้นผลงานของทั้งสองท่านจึงมีจุดร่วมกันบางประการ

คือ มีการแสดงเส้นสายอันอ่อนหวานตามแบบอย่างของจิตรกรรมตามขนบนิยม ทว่าผสานแทรก

ด้วยลายเส้นที่แสดงให้เห็นถึงความเข้าใจในหลักกายวิภาค และมิติมุมมองอย่างตะวันตกได้อย่าง
งดงามลงตัว ลายเส้นเช่นนี้ปรากฏเป็นองค์ประกอบหนึ่งในการน าเสนออนุสาวรีย์คุณหญิงมโน

ปกรณ์นิติธาดา ซึ่งออกแบบโดยหม่อมเจ้าอิทธิเทพสรรค์ กฤดากร ที่แม้อนุสาวรีย์จะสลักจากศิลาอัน

แข็งแกร่ง ทว่ากลับแสดงลายเส้นอันอ่อนหวานงดงามตามลักษณะไทยได้อย่างงดงาม

ด้านการน าเสนอมุมมองในจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
ยังคงมีการน าเสนอแบบมุมสูงแบบตานกมอง และแสดงหลายเหตุการณ์บนผนังผืนเดียวคล้าย

จิตรกรรมตามขนบนิยม แต่ทว่างานจิตรกรรมของพระยาอนุศาสน์ จิตรกรนั้นกลับน าเสนอ 1 ฉาก

ตอน ต่อ 1 ผนัง แบบจิตรกรรมตะวันตก เมื่อพิจารณาถึงการน าเสนอมุมมองในผลงานของพระยา

อนุศาสตน์ จิตรกร พบว่าเกิดการปรับเปลี่ยนจากการที่ผู้ชมเป็นผู้มองเรื่องราวต่างๆ ในระยะห่าง
ผ่านการมองจากมุมสูง มาสู่การโน้มน าผู้ชมให้ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของสถานการณ์ด้วยการน าเสนอ