Page 365 - kpi20858
P. 365
323
ภาพลายเส้นทั้งสองภาพข้างต้นนั้น แสดงให้เห็นถึงการผสมผสานความงดงามระหว่าง
ศิลปวิทยาการแบบตะวันตก อันได้แก่ หลักกายวิภาค ทัศนียวิทยา และแสงเงา เข้ากับความงาม
แบบอุดมคติของไทย ซึ่งประกอบด้วยเส้นสาย จังหวะ ช่องไฟ และรูปทรงอันอ่อนช้อยได้อย่างลงตัว
ด้วยแนวทางการสร้างสรรค์ส่วนพระองค์ คือ การศึกษาต้นแบบที่ดี ต้องการสร้างสรรค์สิ่งใดให้
ศึกษาจากแม่แบบ คาดเดาให้น้อยที่สุด รวมทั้งสั่งสมประสบการณ์สุนทรียะจากการดูงานให้มาก
รู้จักวิเคราะห์ จนน าไปสู่การสร้างสรรค์สร้างสิ่งใหม่ด้วยพระองค์เอง ส่งผลท าให้ผลงานของสมเด็จ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้กลายเป็นแรงบันดาลใจให้แก่ช่างเขียน
ไทย ก่อให้เกิดกระแสการสร้างสรรค์ในลักษณะดังกล่าวเรื่อยมา
ผลงานสร้างสรรค์ของพระองค์เป็นที่ประจักษ์ในพระอัจฉริยภาพ ภาพประกอบลายเส้นฝี
พระหัตถ์ มีลักษณะรูปแบบที่เชื่อมประสานระหว่างความงามแบบอุดมคติซึ่งเป็นลักษณะพิเศษของ
งานจิตรกรรมไทย กับความสมจริงแบบสัจจนิยมซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของงานจิตรกรรมตะวันตก
ดังนั้นจึงสามารถสรุปได้ว่าผลงานลายเส้นและภาพประกอบของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้า
กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์เป็นรูปแบบจิตรกรรมไทยแนวตะวันตก แม้เป็นเพียงลายเส้นและภาพ
ขาวด า ทว่ากลับแสดงอารมณ์ได้อย่างมีพลังลึกซึ้ง ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นแนวทางที่น าไปสู่การ
สร้างสรรค์รูปแบบใหม่ในงานจิตรกรรม ที่ได้รับความนิยมในสังคมสยามต่อมา
4.1.2.3.2 ภาพลายเส้น สมุดภาพ “เทพ มนุษย์ ยักษ์ ลิง” โดย พระเทวาภินิมมิต
4.1.2.3.2.1 ภูมิหลัง
พระเทวาภินิมมิต (ฉาย เทียมศิลปไชย) เป็นศิษย์ของอาจารย์บุญถึง ซึ่งเป็นครูช่างเขียน
ภาพลายไทย พระเทวาภินิมมิตเข้ารับราชการในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่ 6 เรื่อยมาจนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล รัชกาลที่ 8 การ
รับพระราชทานยศนั้น ได้รับพระราชทานยศเป็น หลวงนิมิตเลขา ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระ
มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จากนั้นได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็น พระเทวาภินิมมิตในรัชสมัยพระบาท
สมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระเทวาภินิมมิตเป็นอาจารย์สอนศิลปะ ที่โรงเรียนประณีตศิลปกรรม เมื่อปี พ.ศ.2476 ซึ่ง
ต่อมาคือ มหาวิทยาลัยศิลปากร โดยสอนวิชาศิลปะไทยและลายไทย นอกจากนี้ท่านยังได้ท าการ
สอนศิลปะที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และโรงเรียนอุเทนถวาย ตลอดการรับราชการของท่านได้
สร้างผลงานอันโดดเด่นมากมาย โดยเฉพาะการรับหน้าที่เป็นแม่กอง ในการเขียนภาพจิตรกรรม
