Page 363 - kpi20858
P. 363
321
สี และแสง-เงา การวิเคราะห์
ภาพประกอบนี้มีลักษณะของการเขียนลายเส้นที่ตีพิมพ์
ด้วยสีน ้าตาล แม้ไม่มีการลงสี ทว่าสมเด็จพระเจ้าบรม
วงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงก าหนด
ใช้ความคมชัด ขนาด และค่าน ้าหนักของลายเส้น เพื่อ
สร้างให้เกิดระยะ แสดงมิติความตื้นลึก ผลงานด้านการ
เขียนภาพประกอบลายเส้นของพระองค์เป็นตัวอย่างหนึ่ง
ที่แสดงให้เห็นถึงพระอัจฉริยภาพและความเข้าใจใน
คุณสมบัติของเส้นสีได้เป็นอย่างดี
1. ภาพประกอบฝีพระหัตถ์ เรื่อง เนมิราชชาดก ตอนแรงอธิษฐาน รายละเอียดภาพ
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา
นริศรานุวัดติวงศ์, ภาพประกอบฝีพระ
หัตถ์ เรื่อง “เนมิราชชาดก” ตอน “แรง
อธิษฐาน”, พ.ศ.2469
ที่มาภาพ: หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ,
พระประวัติและฝีพระหัตถ์ของ สมเด็จ
เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ,
พิมพ์สนองพระเดชพระคุณในงาน
พระราชทานเพลิงศพ ณ พระเมรุท้อง
สนามหลวง, 2493, ไม่ปรากฏเลขหน้า.
กษัตริย์เนมิราช ครองเมืองมิถิลาในแคว้นวิเทหะ ทรงสนพระราชหฤทัยในการกุศล โดยธรรมเนียมกษัตริย์ที่
ครองเมืองมิถิลา เมื่อครองราชสมบัติจนมีพระชนมายุเข้าสู่วัยชราแล้ว จะทรงมอบราชสมบัติให้แก่พระโอรส
แล้วออกทรงผนวช แต่กษัตริย์เนมิราชทรงครุ่นคิดถึงทานกับพรหมจรรย์ ว่าอย่างไหนมีผลมากกว่ากัน ดังนั้น
ท้าวสักกเทวราชจึงเสด็จมาทรงอธิบาย ว่าผลของพรหมจรรย์มีมากกว่า นอกจากนี้ทวยเทพทั้งหลายมีความ
ประสงค์ให้เชิญกษัตริย์เนมิราชเสด็จไปเยี่ยมเทวโลก ท้าวสักกเทวราชจึงส่ง มาตุลิเทพบุตร มาเชิญและน า
เสด็จไปทอดพระเนตรนรก แล้วจึงน าเสด็จไปเทวโลก ภายหลังจากได้ทอดพระเนตรทรงเห็นว่า ควรเสด็จออก
ผนวชเพื่อประพฤติพรหมจรรย์ ดังนั้นพระองค์จึงเสด็จออกผนวช ชาดกนี้แสดงว่า ผู้ที่ต้องการแสวงหาความ
จริง เมื่อมีความตั้งใจมุ่งมั่น จะท าให้แสวงหาผู้รู้ และจะได้พบกับค าตอบได้
จากภาพสันนิษฐานว่าแสดงฉากตอนขณะที่มาตุลิเทพบุตร น ากษัตริย์เนมิราชเสด็จไปทอดพระเนตร
นรก ด้วยราชรถที่สภาพแวดล้อมมีล าแสงสายฟ้าแลบขึ้น เพื่อให้ภาพส่งอารมณ์อันดุดัน
