Page 207 - kpi20858
P. 207
164
พระเครื่องรางชนิดหนึ่ง ที่แสดงอาการปิดทวารทั้ง 9 คือ ตา หู จมูก ปาก ทวารหนัก และทวารเบา
เรียกว่า “ภควัม” ส่วนที่สองคือส่วนฐานติดกับก าแพงแก้ว มีช่องส าหรับบรรจุอังคารซ้ายขวา การท า
สองช่องนี้เพื่อ บรรจุอังคารคุณหญิงมโนปกรณ์ ช่องหนึ่ง และอีกช่องหนึ่งท าเตรียมไว้ส าหรับบรรจุ
อังคารของพระยามโนปกรณ์นิติธาดาเมื่อถึงแก่กรรมในภายภาคหน้าด้วย และส่วนที่สาม คือส่วนที่
เป็นน ้าพุ เพื่อหวังให้เกิดประโยชน์สาธารณะ การสร้างน ้าพุ ที่อนุสาวรีย์นี้เกิดจากการปรับแต่งเอา
ท่อน ้าซึ่งมีมาแต่เดิม
การออกแบบคราวนั้น หม่อมเจ้าอิทธิเทพสรรค์ ได้ขอให้ราชเลขานุการในพระองค์เรียบ
เรียงจากนั้นมีหนังสือจาก กรมราชณเลขานุการในพระองค์ ลงวันที่ วันที่ 6 พฤศจิกายน พุทธศักราช
2473 ประธานกราบทูลมายังสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เรื่อง
จารึกค าสรรเสริญที่อนุสาวรีย ดังนี้
ค าจารึกอนุสสาวรีย์ที่โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระราชทานเปนที่ระลึกคุณหญิง (นิติ)
มโนปกรณ์นิติธาดานั้น มีพระราชด ารัสเหนือเกล้าฯ ให้จารึกดังต่อไปนี้
“อนุสาวรีย์
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานไว้เปนที่ระลึก
แก่
คุณหญิง (นิติ) มโนปกรณ์นิติธาดา
เกิด วันที่ ๑๖ ตุลาคม ๒๔๓๑
301
มรณ วันที่ ๔ พฤษภาคม ๒๔๗๓
ภายหลัง ราชบัณฑิตยสภาแผนกศิลปากร ได้ส่งไปท าเป็นอนุสาวรีย์ศิลายังประเทศอิตาลี
แต่เดิมมีการตั้งงบประมาณไว้ 1,750 บาท แต่ทว่าราคาที่ห้างอิตาลียื่นมานั้นเกินจากราคาที่ตั้งไว้
ราว 800 บาท ดังนั้นงบประมาณที่ต้องใช้ในการท าอนุสาวรีย์ครั้งนี้จึงรวมเป็นเงินทั้งสิ้น 2,550 บาท
ดังปรากฏในเอกสารของราชบัณฑิตยสภา แผนกศิลปากร ความว่า “แผนกศิลปากรได้จัดท าหุ่น
ส่งออกไปให้ช่างที่ประเทศอิตาลีประมาณราคาค่าท าศิลาอนุสาวรีย์รายนี้ ราคาที่ห้างยื่นราย
ประมาณนั้น เกินกว่าจ านวนที่กะไว้ ๘๐๐ บาท คงเป็นเงินที่จะต้องจ่ายทั้งสิ้น ๒,๕๕๐ บาท”
302
301 เรื่องเดียวกัน.
302 เรื่องเดียวกัน.
