Page 170 - kpi20858
P. 170
127
จากข้อความข้างต้นสะท้อนให้เห็นถึงแนวทางที่จะน าไปสู่การเป็นช่างที่ดี คือให้ศึกษาต้นแบบ
ที่ดี เมื่อจะสร้างสรรค์สิ่งใดให้ดูจากของจริงและคาดเดาให้น้อยที่สุด รวมทั้งสร้างประสบการณ์
สุนทรียะจากการดูงานให้มาก จากนั้นท าการวิเคราะห์จนน าไปสู่การสังเคราะห์สร้างสิ่งใหม่ด้วย
ตนเอง ด้วยเหตุนี้ผลงานของพระองค์ท่านจึงมิได้ย ่าอยู่กับที่ด้วยการถ่ายถอนแบบที่มีมาแต่เดิม
หรือคัดลอกและน าเสนอผลงานอย่างศิลปินตะวันตก ทว่ากลับมีแนวทางการแสดงออกที่แตกต่าง
ดังที่พบเห็นได้ในภาพประกอบเรื่อง ทศชาติ ซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรา
นุวัดติวงศ์ ทรงเขียนขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2467 ในขณะที่พระองค์ทรงมีพระชนมายุ 61 ปี โดยทรงเริ่มเขียน
ภาพลายเส้นและพิมพ์ออกประทานและมอบถวายแก่ผู้มารดน ้าพระองค์ ต่อมาทรงทราบว่าสมเด็จ
พระสังฆราชเจ้า เจ้าฟ้ากรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ ทรงแปลทศชาติปีละ 1 เรื่อง เพื่อประทานแจกเป็น
ของช าร่วยเนื่องในวันประสูติ ดังนั้น ตั้งแต่ปี พ.ศ.2471-2479 พระองค์จึงทรงเขียนภาพทศชาติ
ถวาย ทว่าเมื่อเขียนภาพได้ 8 ภาพ สมเด็จพระสังฆราชเจ้าสิ้นพระชนม์
การเขียนภาพประกอบเรื่องทศชาติในครั้งนี้ พระองค์ทรงเขียน ตมียชาดก ตอนใบ้เบิกเสียง
สอน ในปี พ.ศ.2467 ต่อมาในทุกปี สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
ทรงเขียนภาพประกอบลายเส้นขึ้นปีละ 1 ภาพ คือในปี พ.ศ.2468 ทรงเขียนภาพชนกชาดก (เพียร
กล้า) ปี พ.ศ.2469 ทรงเขียนภาพสุวรรณสามชาดก (เมตตา) ปี พ.ศ.2470 ทรงเขียนภาพเนมิราช
ชาดก (แรงอธิษฐาน) ปี พ.ศ.2471 ทรงเขียนภาพมโหสถชาดก (ปัญญาเลิศ) ปี พ.ศ.2472 ทรงเขียน
ภาพภูริทัตชาดก (คงแก่ศีล) ปี พ.ศ.2473 ทรงเขียนภาพจันทกุมารชาดก และปี พ.ศ.2474 ทรง
เขียนภาพนารถชาดก จากนั้นว่างเว้นไปถึง 9 ปี จึงเขียนภาพสุดท้ายในปี พ.ศ.2483 เขียนภาพวิธุร
223
บัณฑิตชาดก
ภาพลายเส้นข้างต้นนั้น แสดงให้เห็นพระอัจฉริยภาพของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้า
ฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ในการผสมผสานความงดงามระหว่างศิลปวิทยาการตะวันตก เข้า
กับความเป็นไทยได้อย่างลงตัว ดังที่ สุรศักดิ์ เจริญวงศ์ กล่าวถึงแนวทางการสร้างสรรค์ภาพประกอบ
ลายเส้นฝีพระหัตถ์ของพระองค์ท่าน ความว่า
ผลงานของสมเด็จฯ สามารถผสมผสานสิ่งดีงามของ ๒ วัฒนธรรมเข้าเป็นส่วนเดียว
กันอย่างสมบูรณ์ลงตัวชัดเจน ผลงานลายเส้นภาพประกอบเหล่านั้น แสดงถึงความรอบรู้ใน
วิทยาการ การเขียนภาพแบบตะวันตก ตามหลักอะนาโตมี มีกล้ามเนื้อมีหลักทัศนียวิทยา
ภาพมีระยะใกล้ไกล ในขณะเดียวกันงานทุกรูปทรงทุกส่วนที่สร้างขึ้นด้วยเส้น ยังแสดงความ
223 สุรศักดิ์ เจริญวงศ์, สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ “สมเด็จครู” นายช่างใหญ่แห่งกรุงสยาม
, 314.
