Page 166 - kpi20858

123

ในปี พ.ศ.2411 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวก็เสด็จสวรรคต ซึ่งขณะนั้น
สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์มีพระชันษาได้เพียง 6 ปี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า

เจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ชุบเลี้ยงใกล้ชิดพระองค์สืบมา โปรดเกล้าฯ ให้ทรงมีหน้าที่เปน

215
ผู้แทนพระองค์ไปปฏิบัติพระราชกรณียกิจอันเป็นพระราชพิธีเล็ก ๆ น้อย ๆ เปนประจ า
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานหม่อม

ราชวงศ์ปลื้ม ธิดาพระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์ มาเป็นบริจาริกาของสมเด็จ

เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ขณะที่ยังด ารงพระยศเป็น พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าจิตร

เจริญ ในวันที่ 4 กันยายน พ.ศ.2428 ตรงกับวันศุกร์ แรม 10 ค ่าเดือน 9 ปีระกา จุลศักราช 1247
พระบาทสมเด็จพระเจ้าวรวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงมีพระธิดาด้วยหม่อม

ราชวงศ์ปลื้ม องค์ 1 คือ หม่อมเจ้าหญิง (เอื้อย) ปลื้มจิตร จิตรพงศ ทว่าต่อมาเมื่อหม่อมราชวงศ์

ปลื้มถึงแก่กรรมลง พระองค์ทรงได้หม่อมมาลัย บุตรพระสาครสมบัติ (เผือก เศวตามร์) เป็น

บริจาริกา มีพระโอรสด้วยหม่อมมาลัย 2 องค์ คือ หม่อมเจ้าชาย (อ้าย) ซึ่งสิ้นชีพในวันประสูติ และ

หม่อมเจ้าชาย (ยี่) เจริญใจ จิตรพงศ ต.จ. ต่อมาเมื่อหม่อมมาลัยถึงแก่กรรมแล้ว พระองค์ทรงได้
หม่อมราชวงศ์โต ธิดาหม่อมเจ้าแดง งอนรถ เป็นบริจาริกา มีพระโอรสธิดาด้วยหม่อมราชวงศ์โต 6

องค์คือ หม่อมเจ้าชาย (สาม) (ประสูติและสิ้นชีพ พ.ศ.2447) หม่อมเจ้าหญิง (อี่) ประโลมจิตร ไช

ยันต์ (ชายาหม่อมเจ้าตระนักนิธิผล ไชยันต์) หม่อมเจ้าหญิง (อาม) ดวงจิตร จิตรพงศ หม่อมเจ้าชาย

(ไส) ยาใจ จิตรพงศ หม่อมเจ้าชาย (งั่ว) เพลารถ จิตรพงศ หม่อมเจ้าหญิง (ไอ) กรณิกา จิตรพงศ
216
ตามล าดับ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ได้ทรงราชการสนองพระเดช
พระคุณเกี่ยวกับการช่างควบคู่ไปกับงานราชการแผ่นดิน มีผลงานที่โดดเด่นเป็นที่ประจักษ์มากมาย

จนกระทั่งในวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ.2490 ก็สิ้นพระชนม์โดยอาการอันสงบ ด้วยพระทัยหยุดท างาน

เพราะชราภาพ พระชันษา 83 ปี 10 เดือน 12 วัน
217
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงงานเป็นเรี่ยวแรงหลัก

ด้านการช่างและศิลปะมาตั้งแต่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่อยมา

จนกระทั่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทั้งนี้ สุรศักดิ์ เจริญวงศ์ ได้กล่าวถึงพระ

ปรีชาของพระองค์ท่าน ดังนี้

215 เรื่องเดียวกัน, 2.
216 เรื่องเดียวกัน, 41.
217 เรื่องเดียวกัน, 44.