Page 61 - kpi19842

“กระบวนการเป็นผู้น าแบบทางการและการมีส่วนร่วมทางการเมืองท้องถิ่นของกลุ่มชาติพันธุ์ชาวไทยภูเขา กรณีศึกษากลุ่มชาติพันธุ์
ชาวไทยภูเขา อ าเภอคลองลาน จังหวัดก าแพงเพชร” โดย โอกามา จ่าแกะ ผศ.ณัฏฐวุฒิ ทรัพย์อุปถัมภ์ ชลกานดาร์ นาคทิม

รูปแบบที่ 4 ระบบส่งเสริมให้มีส่วนร่วมเป็นเจ้าของกิจการ (employee ownership
plan) รูปแบบนี้พบมากในการบริหารกิจการของบริษัท หน่วยงานเอกชนหรือรัฐวิสาหกิจ โดยการส่งเสริม

ให้ผู้ปฏิบัติงานทุกระดับมีส่วนเป็นเจ้าของกิจการ ด้วยการลงทุนซื้อหุ้นของบริษัท หรือบริษัทอาจจ่ายโบนัส

ส่วนหนึ่งเป็นทุนเรือนหุ้นในแต่ละปี จะช่วยให้ผู้ปฏิบัติมีความรู้สึกเป็นเจ้าของกิจการเอง และมีความรู้สึก
ผูกพันในการปฏิบัติงานเพื่อผลประโยชน์ร่วมกัน ดังนั้นในรูปแบบนี้ผู้บริหารอาจจะน ามาประยุกต์โดยการ

สร้างบรรยากาศให้เกิดความรู้สึกการเป็นเจ้าของหน่วยงานเพื่อให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายพึงพอใจที่จะ
มีส่วนร่วมให้มากที่สุด

2.6.3 ลักษณะการมีส่วนร่วม

นักวิชาการหลายท่านได้กล่าวถึงลักษณะของการมีส่วนร่วมแตกต่างกันไป ดังนี้

Huntington and Nelson (1975) ได้กล่าวถึงลักษณะการมีส่วนร่วมไว้ 3 ลักษณะคือ
ลักษณะที่ 1 การมีส่วนร่วมโดยดูที่กิจกรรม เช่น การมีส่วนร่วมในการเลือกตั้ง

ลักษณะที่ 2 การมีส่วนร่วมโดยพิจารณาจากระดับการบริหาร 3 ระดับคือ ระดับแนวราบ
ซึ่งเป็นการมีส่วนร่วมโดยไม่จริงจัง ระดับแนวดิ่ง เป็นการมีส่วนร่วมกับผู้ที่มีอ านาจมากกว่าผลประโยชน์

และการมีส่วนร่วมในการบริหารงานที่เกี่ยวข้องทั้งแนวดิ่งและแนวนอน

ลักษณะที่ 3 การมีส่วนร่วมที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเข้าไปมีอ านาจและควบคุม

Anthony (1978) ได้ระบุถึงลักษณะส าคัญของการบริหารแบบมีส่วนร่วม 3 ประการดังนี้

ลักษณะที่ 1 ผู้ใต้บังคับบัญชามีส่วนในการตัดสินใจ (subordinate involvement)
โดยผู้ใต้บังคับบัญชาจะต้องเกิดความตระหนักถึงความส าคัญของการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจของตน

และตัดสินใจอย่างมีความรับผิดชอบด้วยความรอบคอบ มีเหตุผล และค านึงถึงประโยชน์ขององค์กรเป็น

หลัก

ลักษณะที่ 2 สิ่งที่ตัดสินใจต้องเป็นเรื่องส าคัญ (involvement in important decisions

or issues) การบริหารแบบมีส่วนร่วมจะต้องเปิดโอกาสให้ทุกฝ่ายที่มีส่วนเกี่ยวข้องเข้ามามีส่วนในการ
ตัดสินใจในเรื่องส าคัญ โดยความส าคัญดังกล่าวเป็นความส าคัญของทั้งองค์กรและผู้ใต้บังคับบัญชา

การที่ผู้บริหารเลือกเฉพาะเรื่องที่ไม่ส าคัญหรือไม่เกี่ยวข้องมาให้ผู้ใต้บังคับบัญชามีส่วนร่วม ไม่ใช่ลักษณะ
ที่ถูกต้องของการบริหารแบบมีส่วนร่วม

ลักษณะที่ 3 มีการแบ่งอ านาจให้แก่ผู้ใต้บังคับบัญชา (shared authority) ตามหลักการ
แล้วการแบ่งอ านาจการตัดสินใจของผู้บริหารให้แก่ผู้ใต้บังคับบัญชา ไม่ได้ท าให้อ านาจของผู้บริหารลดลง

แต่การแบ่งอ านาจการตัดสินใจไปให้ผู้ใต้บังคับบัญชา กลับท าให้ผู้ใต้บังคับบัญชาเข้ามาร่วมรับผิดชอบงาน

60