Page 237 - kpi17968

226

ภราดรภาพขึ้นมาในสังคมแทน ดังนั้น จึงควรหาทางทำให้หลักนิติธรรมกลายเป็น

หลักการพื้นฐานของสังคมการเมืองไทยโดยเร็วที่สุด

อย่างไรก็ตาม การที่สังคมการเมืองไทยจะหันมายึดในหลักนิติธรรมอย่าง
แท้จริงนั้น มิได้เป็นเรื่องที่จะเกิดขึ้นอย่างง่ายดาย เพราะการละเมิดหลักนิติธรรม
ในอดีตที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบันเกี่ยวข้องกับหลายฝ่ายซึ่งมีอิทธิพลและอำนาจ
ไม่เท่าเทียมกัน อันเป็นผลมาจากโครงสร้างการเมืองที่ไม่เป็นประชาธิปไตยและ

โครงสร้างเศรษฐกิจที่มีความได้เปรียบเสียเปรียบอย่างมากในระหว่างคนที่อยู่ใน
ภาคการผลิตต่างๆ รวมทั้งการที่แต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มมีโอกาสครอบครองและ

เข้าถึงทรัพยากรไม่เท่ากัน และที่สำคัญอีกประการหนึ่งก็คือ การที่คนทุกกลุ่มใน
สังคมไทยจะยอมรับหลักนิติธรรมมากหรือน้อยเพียงใดนั้นยังขึ้นอยู่กับวัฒนธรรม
ทางการเมืองของไทยอีกด้วย

วัฒนธรรมทางการเมืองมิใช่สิ่งที่เกิดขึ้นหรือเปลี่ยนแปลงจากเดิมได้ในทันที
ทันใดโดยอาศัยคำสั่งของบุคคลหรือสถาบันที่ทรงอำนาจ เพราะวัฒนธรรมทาง
การเมืองมีรากฐานอยู่บนโครงสร้างเศรษฐกิจและการเมืองในยุคหนึ่งๆ และ

บางส่วนยังเป็นมรดกตกทอดมาจากอดีตอีกด้วย นอกจากนี้วัฒนธรรมการเมือง
ยังสัมพันธ์อย่างแนบแน่นกับระบบคุณค่าและอุดมการณ์ที่คนทั้งหลายในสังคม

ยึดถือ ซึ่งระบบคุณค่าและอุดมการณ์ของคนทั้งหลายในสังคมไทยมิได้มีความเป็น
1
อันหนึ่งอันเดียวกันแต่อย่างใด ดังนั้น หากต้องการให้คนทุกกลุ่มทุกฝ่ายใน
อนาคตยึดมั่นในหลักนิติธรรม ก็จำเป็นจะต้องทำความเข้าใจลักษณะสำคัญของ
วัฒนธรรมการเมืองในปัจจุบัน ทั้งส่วนที่เป็นมรดกตกทอดจากอดีตและส่วนที่

เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม เพื่อพิจารณาว่าวัฒนธรรมทางการเมืองของไทยส่วนใด
บ้างที่เอื้อต่อการใช้หลักนิติธรรมซึ่งสมควรจะได้รับการเสริมสร้างให้แข็งแกร่ง
ยิ่งขึ้น และวัฒนธรรมทางการเมืองของไทยส่วนใดบ้างที่เป็นอุปสรรคต่อการใช้

1 โปรดดูการถกเถียงระหว่างผู้มีจุดยืนทางการเมือง ระบบคุณค่า และอุดมการณ์ต่างกันใน
สถานการณ์ความขัดแย้งทางการเมือง ในหนังสือ แสงสว่างกลางอุโมงค์: หลากหลายความคิด
วิเคราะห์อนาคตสังคมการเมืองไทย, โครงการสัมมนาระดมความคิดนักคิดนักวิชาการเพื่อ
วิเคราะห์อนาคตสังคมการเมืองไทย ณ รวีวารีรีสอร์ท เมื่อวันที่ 16-27 ตุลาคม 2556 จัดโดย
มูลนิธิเอเชียและมหาวิทยาลัยเที่ยงคืน, เชียงใหม่: โรงพิมพ์เกวลีพรินติ้ง, 2557.

การประชุมกลุมยอยที่ 2