Page 705 - kpi17073
P. 705
704 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16
ที่พูดถึงเพลโตและที่ท่านพุทธทาสพูดเอาไว้ ผมเปิดเทปให้ดูที่ท่านพุทธทาสพูดที่อาจารย์เจิมศักดิ์
ไปถามท่าน เรื่อง ประชาธิปไตย
อาจารย์เจิมศักดิ์ “ความหมายของประชาธิปไตยคืออะไรครับ”
ท่านพุทธทาส “ประโยชน์ของประชาชนเป็นใหญ่ ไม่ใช่ประชาชนเป็นใหญ่”
อาจารย์เจิมศักดิ์ “ต่างกันอย่างไรครับถ้าประชาชนเป็นใหญ่”
ท่านพุทธทาส “ทำเพื่อประชาชน โดยประชาชนนี่แหละ ต้องเอาประโยชน์ที่ถูกต้องของ
ประชาชนทั้งหมดเป็นใหญ่ สังคมนิยมก็เหมือนกัน ไม่ใช่เห็นแก่สังคม
แต่เห็นแก่ประโยชน์ของสังคม ถึงเป็นสังคมนิยม”
อาจารย์เจิมศักดิ์ “ที่ท่านอาจารย์กล่าวว่า ประโยชน์ของสังคมเป็นใหญ่ แต่อาจจะไม่ใช่โดย
ประชาชน อาจจะโดยคนอื่นก็ได้หรือครับ”
ท่านพุทธทาส “โดยคนอื่นก็ได้ แต่ต้องให้ประชาชนได้รับประโยชน์ อย่างนี้จึงจะเป็น
ประชาธิปไตย ที่ว่าประชาชนเป็นใหญ่ ประชาชนบ้าบอก็ได้ ของประชาชน
โดยประชาชน แต่ถ้าประชาชนเห็นแก่ตัว ฉิบหายหมด”
นี่ท่านพูดน้อยนะ จริงๆ ท่านพูดอีกเวอร์ชั่นหนึ่ง ผมขออนุญาตอ่านให้ฟัง “ระบบ
ประชาธิปไตยเป็นระบบครองโลก หรือเกี่ยวถึงกันไปหมดทั้งโลก ถ้าว่าระบบนี้มันมืดมิดแล้ว
ก็ทั้งโลกมันจะมืดมิด และมันกำลังจะมืดมิดเพราะว่า ความเป็นประชาธิปไตยมันไม่ค่อยจะมี
ทางประชาธิปไตยนั่นมันฟ้าสางอย่างไร พูดสั้นๆก็ว่า ทำให้ศีลธรรมกลับมาเป็นรากฐานของ
ประชาธิปไตย ประชาธิปไตยนั้นมันดีต่อเมื่อนำศีลธรรมกลับมาเป็นรากฐาน ถ้ามันไม่มีศีลธรรม
เป็นรากฐานมันก็เป็นประชาธิปไตยโกง ประชาธิปไตยโกงนั่นมันร้ายอย่างไร คือ ประชาชนทั้ง
หลายไม่มีศีลธรรม แต่ถือระบบประชาธิปไตยมันก็มีโอกาสจะใช้กิเลสของตนอย่างเสรี แต่ละคนๆ
มีเสรีภาพที่จะใช้กิเลสของตนอย่างเต็มที่ แล้วจะทนไหวหรือ ถ้าในเมื่อทุกคนใช้กิเลสของตนอย่าง
เต็มที่ เมื่อประชาชนทุกคนไม่มีศีลธรรมมันโกง มันก็เลือกผู้แทนโกง ระวังให้ดีอย่าให้เป็น
ประชาชนโกง เลือกผู้แทนโกง มันจะทำลายเกินไป เมื่อประชาชนเลือกผู้แทนโกง ผู้แทนโกง
ทั้งหลายก็ไปประกอบกันเป็นรัฐสภา ก็เป็นรัฐสภาโกง รัฐสภาโกงไปตั้งคณะรัฐบาล ก็เป็น
คณะรัฐบาลโกง เจ้าหน้าที่ทุกคนก็เป็นคนโกง โกงกันทั้งบ้านทั้งเมือง จนกระทั่งพระสงฆ์องค์เจ้า
ก็ไม่เว้น หรือจะโกงไปจนกระทั่งถึงเทวดา เพราะคนโกงมันทำบุญทำกุศลไปเกิดเป็นเทวดา มันก็
เป็นเทวดาโกง โกงกันหมดทั้งจักรวาล แล้วจะอยู่กันได้อย่างไร ประชาธิปไตยต้องมีศีลธรรมเป็น
รากฐาน ไม่เช่นนั้นจะเป็นประชาธิปไตยไม่ได้ ที่พูดว่าประชาธิปไตยดีกว่าระบบใดนั้น หลับตาพูด
คนไทยนับถือฝรั่งเป็นอาจารย์ เมื่อฝรั่งเขาพูดว่าอย่างไรก็พูดไปตามอย่างนั้น ว่าประชาธิปไตยนี้
เป็นของประชาชน โดยประชาชน เพื่อประชาชน แต่ลืมพูดว่า ที่มีศีลธรรม “เมื่อไม่มีศีลธรรม
เป็นพื้นฐานแล้ว ระบบประชาธิปไตยนั่นละ จะเป็นระบบที่เลวร้ายที่สุด” ซึ่งไม่ต่างอะไรกับที่
เพลโตพูด อริสโตเติลพูดเลย ดังนั้น วันนี้ เราไม่เคยมีรัฐธรรมนูญที่เขียนตัวชี้วัดว่า ใครคือ ส.ส.
ที่ดี ใครคือผู้นำที่ดี ใครคือ ผู้แทนที่ดี จริยธรรมของผู้นำควรเป็นอย่างไร จริยธรรมของประชาชน
ปาฐกถาปิด ควรเป็นอย่างไร ผมว่าต้องมาพูดกันให้เป็นเรื่องเป็นราว
ดุลแห่งอำนาจที่ 2 ก็คือดุลแห่งอำนาจระหว่างฝ่ายบริหารกับฝ่ายนิติบัญญัติ ในเรื่องนี้
ประธานาธิบดีมิเตรองของฝรั่งเศสพูดไว้น่าสนใจมาก บอกว่า “Too much parliament destroys
