Page 515 - kpi17073
P. 515
514 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 16
ดินที่ดีด้วยจึงจะเจริญเติบโตได้ มิใช่อาศัยเพียงระยะเวลาของการปลูกที่ยาวนานเพียงอย่างเดียว
เพราะหากใช้เวลาในการปลูกนานบนสภาพดินที่ไม่ดี ก็ย่อมจะทำให้ต้นไม้ต้นนั้นแคระแกรน โดย
ดินนั้นอุปมาเหมือนประชาชนที่อยู่ในระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยที่จำเป็นต้องมี
คุณสมบัติ “คู่ควร” กับการดำรงอยู่ในระบอบการปกครองดังกล่าวด้วย จึงจะทำให้การปกครอง
ระบอบประชาธิปไตยเกิดมรรคเกิดผลที่พึงประสงค์ นั่นคือ เกิดสังคมในอุดมคติ (Utopia) ที่มีแต่
ความเจริญงอกงามได้ ในทางกลับกัน หากสังคมใดเน้นประชาธิปไตยในเชิงตัวอักษรที่เขียนไว้
รัฐธรรมนูญเพียงอย่างเดียวแล้ว ก็ย่อมเป็นการยากที่จะพัฒนาประชาธิปไตยให้ดำเนินไปถึงจุดที่
ต้องการได้
จากที่กล่าวมาถึง ณ จุดนี้ จะเห็นได้ว่า ปัญหาหลักของการปกครองระบอบประชาธิปไตย
ของไทยนั้นไม่ได้อยู่ที่ตัวระบบเพียงอย่างเดียว แต่ปัญหาอยู่ที่ประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจ
อธิปไตยตามการปกครองระบอบประชาธิปไตยเองด้วย ดังนั้น การที่จะพัฒนาประชาธิปไตยให้
เจริญงอกงามได้ย่อมต้องอาศัยทั้งการพัฒนาในเชิงระบบของการบริหารงาน และการพัฒนา
ประชาชนในประเทศให้เป็นบุคคลที่มีคุณสมบัติสอดคล้องกับหลักการของการปกครองระบอบ
ประชาธิปไตย หากขาดการพัฒนาอย่างใดอย่างหนึ่งไป เชื่อแน่ว่า ประชาธิปไตยที่ออกมาก็ย่อมมี
รูปแบบที่ “ผิดฝาผิดตัว” อย่างแน่นอน ซึ่งหากมองย้อนไปตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน กล่าวได้ว่า
สังคมไทยได้มีการพยายามปฏิรูประบบที่เกี่ยวข้องกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตย
มาหลายครั้งหลายคราแล้ว แต่ก็ดูเหมือนว่า ประชาธิปไตยของไทยจะยังคง “ย่ำอยู่กับที่” ไม่ได้
เกิดการพัฒนาไปมากนักเมื่อมองในภาพรวม ดังจะเห็นได้จากเหตุการณ์ทางการเมืองที่ผ่านมาที่
ยังมีความวุ่นวายต่างๆเกิดขึ้นจากการที่ประชาชนที่มีความคิดเห็นไม่ตรงกันเข้ามาประจันหน้ากัน
แบบขาดสติ จนส่งผลให้เกิดความเสียหายในหลายๆด้าน รวมทั้งปัญหาทางการเมืองต่างๆ ที่ยัง
“แก้ไม่ตก” ทั้งที่ประเทศไทยมีบุคลากรระดับผู้บริหารที่มีความรู้ด้านประชาธิปไตยอยู่มากมาย
นอกจากนี้ ประชาชนจำนวนมากยังมีคุณลักษณะของการเป็น “ผู้ขอรอรับ” จากผู้มีอำนาจเพียง
อย่างเดียว ส่งผลให้เกิดการเอื้อประโยชน์แก่ผู้มีอำนาจทั้งหลายที่ขาดคุณธรรมในการใช้ช่องทาง
ดังกล่าวกระทำการทุจริตและประพฤติมิชอบต่างๆ
จากสภาพการณ์ข้างต้น ชี้ให้เห็นว่า การที่ประเทศไทยเน้นเพียงแต่การพัฒนาประชาธิปไตย
ในเชิงระบบเพียงอย่างเดียวนั้นยังไม่ใช่คำตอบที่แท้จริงในการปลูกต้นประชาธิปไตยให้เจริญ
งอกงาม เนื่องจาก “ดิน” ที่ใช้ปลูกต้นไม้ชนิดนี้ยังไม่มีความเหมาะสมนั่นเอง หากจะกล่าวว่า
การพัฒนาประชาธิปไตยของไทยที่ผ่านมายังคงเป็นการพัฒนาที่ไม่สมดุลและย้อนแย้งกับสภาพ
สังคมที่เป็นอยู่ก็คงจะไม่ผิดนัก ด้วยเหตุที่ฐานในการขับเคลื่อนระบบทางการบริหารงานตาม
ระบอบประชาธิปไตย อันได้แก่ ประชาชน ยังไม่มั่นคงนัก จึงส่งผลให้การปฏิรูประบบแต่ละครั้ง
ที่ผ่านมายังคงไม่สามารถตอบโจทย์ของการพัฒนาประชาธิปไตยได้ กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ
ประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยนั้นยังไม่รู้จักการใช้อำนาจที่ตนเองมีอยู่ให้สอดคล้องไปกับ
การประชุมกลุ่มย่อยที่ 5 เจตนารมณ์ของระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย มิหนำซ้ำยังปล่อยให้อำนาจให้เชิงระบบ
ต่างๆเข้ามาครอบงำด้วยทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว เมื่อเป็นเช่นนี้ สังคมไทยจึงจำเป็นต้องมีการพัฒนา
ประชาธิปไตยในแง่ของการพัฒนาประชาชนในประเทศให้มีคุณสมบัติของการเป็นบุคคลที่พึง
