Page 161 - kpi16607
P. 161
ดุลอำนาจ ในการเมืองการปกครองไทย
8. มิติทางวัฒนธรรมของการปรองดอง
การปรองดองต้องอาศัยทั้งมิติเชิงโครงสร้างและทางวัฒนธรรม หากความ
ขัดแย้งมีส่วนหนึ่งที่เป็นเรื่องของความชอบธรรมและคุณค่า เราก็ต้องมาพิจารณา
หาคุณค่าที่มีอยู่ในสังคมวัฒนธรรมไทยเพื่อมาส่งเสริมให้ตรงกับอาการของการ
ไม่ปรองดองกันนั้น จึงขอทดลองเสนอคุณค่าบางประการเพื่อพิจารณาดังนี้
(1) คุณค่าการทนกันได้ (tolerance) ซึ่งบางคนแปลว่า ความอดทน
อดกลั้น หรือขันติธรรม
(2) ดูเหมือนว่าความไว้วางใจมีความสำคัญมากในบรรดาปัจจัยด้านจิตใจ
มีลูกศิษย์ถามขงจื้อว่าในบรรดาองค์ประกอบสามประการของการ
ปกครองที่ขาดไม่ได้คือ อาหาร อาวุธ และความมั่นใจที่ประชาชนมีต่อ
ผู้นำหรือรัฐนั้น ให้ตัดอย่างหนึ่งจะตัดอะไร ขงจื้อตอบว่าตัดอาวุธ
ลูกศิษย์ถามอีกว่า แล้วระหว่างอาหารกับความไว้วางใจถ้าจำเป็นต้อง
ตัดจะตัดอะไร ขงจื้อตอบว่าตัดอาหาร เพราะถ้าตัดความไว้วางใจ
1 3
รัฐอยู่ไม่ได้
(3) สังคมไทยเป็นสังคมพวกพ้องและมีการช่วยเหลือเกื้อกูลในลักษณะ
ตอบแทนกัน (reciprocity) แต่ความเป็นพวกนี้จะมีพลังที่จะข้าม
ขีดแบ่งต่าง ๆ ได้หรือไม่ เราอาจเรียกปริมณฑลที่อยู่ภายในขอบเขต
ของความเป็นพวกว่าเป็นชุมชนความห่วงใย (moral community)
ชุมชนที่เราแบ่งน้ำใจให้แก่กัน เวลาเขาสุขเราสุขด้วย เวลาเขาทุกข์
เราก็เสียใจ เราต้องช่วยกันเล่าเรื่องที่แสดงถึงการขยายชุมชนนี้ให้รวม
ถึงคนที่มีความเห็นต่างทางการเมือง ในที่นี้จะขอยกตัวอย่างการเตือน
สติผ่านสื่อสังคมออน์ไลน์ สืบเนื่องจากการทับถมวีระกานต์ มุสิกพงศ์
หลังการสูญเสียลูกชาย โดยขอแบ่งปันข้อความต่อไปนี้ “หากดันไป
ร่วมด่าเยาะเย้ย กับความสูญเสียของครอบครัวผู้อื่น ก็ยากนักที่จะ
ได้สังคมไทยที่มีน้ำใจกลับมา”
สถาบันพระปกเกล้า
