Page 77 - kpi12821

ณรงค์เดช สรุโฆษิต

การออกกฎหมายให้อำนาจอย่างกว้างขวางแก่หน่วยงานของรัฐดำเนินการยุบเลิก

พรรคการเมืองได้โดยง่าย ก็เนื่องจากความกังวลที่ว่า อาจมีการใช้มาตรการยุบเลิก
27
พรรคการเมืองเป็นเครื่องมือในการกำจัดศัตรูคู่แข่งทางการเมือง และแม้ว่าประเทศ
ประชาธิปไตยดั้งเดิมเหล่านั้นได้สร้างหลักประกันด้วยการกำหนดให้เป็นอำนาจของศาล
ที่จะสั่งยุบเลิกพรรคการเมืองก็ตาม แต่ก็มีการจำกัดเหตุแห่งการใช้อำนาจรัฐที่จะยุบ
28
เลิกพรรคการเมืองไว้อย่างเคร่งครัด ภายใต้เงื่อนไขเกี่ยวกับวิธีพิจารณาของศาลที่

เข้มงวดกว่าการพิพากษาคดีอื่นๆ ดังจะได้อธิบายไว้ในบทต่อๆ ไป 29

ก่อนหน้าที่จะมีคดียุบพรรคไทยรักไทย แวดวงวิชาการและสาธารณชนไทย

ให้ความสนใจเกี่ยวกับคดียุบพรรคการเมืองน้อยมาก เพราะคดีทั้งหมดเกี่ยวกับการยุบ
พรรคการเมืองเล็กๆ ที่มิได้มี ส.ส. ในสภา แต่นับแต่คณะตุลาการรัฐธรรมนูญทำหน้าที่

27 อด็อฟ ฮิตเลอร์ (Adolf Hitler) ใช้วิธีการทั้งในและนอกกฎหมายกำจัดคู่แข่งในพรรคนาซี (NSDAP–
Nazi) และพรรคการเมืองอื่น โปรดดู Gregory H. Fox, and Georg Nolte, “Intolerant Democracies,”
Harvard International Law Journal (Vol. 36 Winter, 1995) น. 10 – 11; เรียกว่า “กระบวนการทำให้
พรรคการเมืองอยู่ในมาตรฐานเดียวกัน”(Gleichschaltung - Standardization) โปรดดู Thilo Rensmann,
“Procedural Fairness in a Militant Democracy: The “Uprising of the Decent” Fails Before the
Federal Constitutional Court, GLJ, Vol. 4 Issue 11 (November, 2003), น. 1118; โดยการออกกฎหมาย
เพื่อประกันความเป็นเอกภาพระหว่างพรรคการเมืองและรัฐ (Gesetzzur Sicherungder Einheitvon
Partieand Staat) ทำให้เหลือพรรคนาซีเพียงพรรคเดียว โปรดดู บุญศรี มีวงศ์อุโฆษ, การเลือกตั้งและ
พรรคการเมือง: บทเรียนจากเยอรมัน, (กรุงเทพฯ: สุขุมและบุตร, 2542), น. 54; ประเทศในลาตินอเมริกาก็เคย
มีปัญหาทำนองนี้เช่นกัน โปรดดู John Finn, “Electoral Regimes and the Proscription of Anti-
Democratic Parties,” ใน David C. Rapoport และ Leonard Weinberg (ed.), The Democratic
Experience and Political Violence, (London: Frank Cass, 2001) น. 51 – 77 ที่ น. 66; “การยุบ
พรรคการเมืองอาจถูกใช้เพื่อบิดเบือนสภาพการแข่งขันอย่างปกติในระหว่างพรรคการเมือง” Leslie Turano,
“Spain: Banning Political Parties As A Response to Basque Terrorism,” in International Journal
of Constitutional Law, (Vol. 1 October, 2003), น. 735.

28 ทั้งนี้ ภายใต้เงื่อนไขว่า องค์กรศาลต้องมีความเป็นอิสระ และมีกระบวนการพิจารณาพิพากษาคดี
ที่ประกันในเรื่องความเป็นธรรม เปิดเผย และเคารพต่อสิทธิที่จะได้รับการพิจารณาอย่างเป็นธรรมของคู่กรณี;
โปรดเทียบ Guidelines on Dissolution of Political Parties and Analogous Measures, adopted by
the Venice Commission at its 41 Plenary Session (10 – 11 December, 1999) CDL-INF (2000)
st
1, ข้อ 7.

29 เช่น ศาลรัฐธรรมนูญเยอรมันต้องอาศัยคะแนนเสียงไม่น้อยกว่า 2 ใน 3 จึงจะยุบพรรคการเมืองได้ หรือ
ศาลรัฐธรรมนูญเกาหลีใต้ ต้องอาศัยคะแนนเสียง 7 ท่านจากทั้งหมด 9 ท่าน เป็นต้น โปรดดู บทที่ 3 กฎหมาย
เยอรมันเกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง บทที่ 5 กฎหมายเกาหลีใต้เกี่ยวกับการยุบพรรคการเมือง ในหน้า 63 และ
หน้า 159 โดยลำดับ และรายงานวิจัยฉบับต่อไปในบทที่ว่าด้วยเรื่องปัญหาเกี่ยวกับกระบวนการพิจารณายุบ
พรรคการเมือง