Page 19 - kpi10607

ฝ่าวิกฤต สร้างโอกาส บทบาทท้องถิ่นไทย

1 การเปลี่ยนแปลงการปกครองสมัยเมจิ (Meiji Restoration) ทำให้เกิดการเปลี่ยนรูปแบบทางการ

สถาบันพระปกเกล้า เมืองและความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล รวมทั้งการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมให้เป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ทางการเมืองศูนย์อำนาจของชาติได้เปลี่ยนจากโชกุนและไดเมียว (เจ้าเมืองผู้ปกครองแคว้นต่าง ๆ) มาอยู่ในมือ
ของนักการเมืองที่มาจากการเลือกตั้งที่รวมศูนย์อยู่ที่จักรพรรดิ รวมไปถึง “ซามูไร” ที่เคยดำรงอยู่ควบคู่กับ

โชกุนและไดเมียวก็ถูกยกเลิกตามไปด้วย (ไดเมียวได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ว่าราชการจังหวัด) ทำให้ชนชั้นทาง
สังคมหมดสภาพลง มีการปรับสังคมให้เท่าเทียมกันและไม่มีอภิสิทธิ์ชนอีกต่อไป ซึ่งแตกต่างจากลักษณะสังคม

สมัยก่อนที่คนญี่ปุ่นถูกกดไว้ด้วยระบบสังคมที่ล้าหลัง เช่น ผู้ใช้แรงงานถูกขูดรีดโดยคนชั้นสูง ทำให้ไม่สามารถ
สะสมทุนและสิ่งจำเป็นอื่น ๆ ไว้ขยายการลงทุนต่อไปได้ ชาวนาถูกกำหนดให้อยู่ในสถานที่จำกัดและปลูกพืช
ตามคำสั่งของไดเมียว ช่างฝีมือถูกแยกชนชั้นจากพ่อค้าทำให้ไม่สามารถร่วมมือกันทำการผลิตและการค้าขนาด
ใหญ่ได้ ประชาชนส่วนใหญ่เน้นเรื่องปรัชญาขงจื้อ ตำราคลาสสิคของจีน แต่ไม่ได้เน้นด้านวิทยาศาสตร์และ

เทคโนโลยีที่จำเป็นต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ ทั้งนี้ รัฐบาลได้ตั้งโรงเรียนโดยจัดการศึกษาภาคบังคับ ตลอดจน
ส่งเสริมให้มีการศึกษาระดับสูงจนถึงมหาวิทยาลัย ทำให้เยาวชนได้รับความรู้ที่ทันสมัยที่จำเป็นในการสร้าง

เศรษฐกิจและสังคมให้ทันสมัยขึ้น

การเปลี่ยนแปลงสมัยเมจิยังทำให้คนญี่ปุ่นรู้จักคำว่า “ความเสมอภาค” จากสังคมที่เสมอภาคด้วย
ระดับการศึกษาของประชาชนที่สูงขึ้น นำไปสู่ความรู้ความเข้าใจที่มีต่อสังคม คนญี่ปุ่นจึงพยายามสร้างชาติของ

ตนให้ทัดเทียมอารยประเทศ

ทั้งนี้การเปลี่ยนแปลงทางสังคมยังก่อให้เกิดการเคลื่อนย้ายทรัพยากรที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและ
การบริโภค โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเคลื่อนย้ายของแรงงานจากชนบทเข้ามาในเมืองเกษตรกร ในชนบทสามารถ

เลือกผลิตพืชที่เห็นว่าจะให้ผลตอบแทนสูงสุด แรงงานในภาคเกษตรกรรมก็เข้าไปสู่ภาคอุตสาหกรรมและ
พาณิชยกรรมที่มีค่าแรงสูงกว่า เป็นผลทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของคนส่วนใหญ่ดีขึ้น

1.3 การแพ้สงครามโลกครั้งที่สอง : ปฏิวัติประชาธิปไตย

หลังจากที่โชกุนหมดอำนาจลงในสมัยการเปลี่ยนแปลงเมจิ ส่งผลให้ทหารกลับมามีอำนาจแทน
ทำให้ญี่ปุ่นต้องเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่สองและแพ้สงครามในที่สุด การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญหลังแพ้สงคราม

คือ

1. กองทัพญี่ปุ่นที่เคยมีอำนาจถูกทำลายลง ทำให้พลังต่าง ๆ ในสังคม เช่น ชาวนา กรรมกร
ปัญญาชน สื่อมวลชน ผู้ประกอบการ ได้ปรับตนเข้าหาดุลยภาพของสังคม เป็นเงื่อนไขที่สำคัญในการสร้าง

ประชาธิปไตย

2. รัฐธรรมนูญใหม่ที่ถูกร่างขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่สองได้ประกันความเสมอภาค สิทธิเสรีภาพ
ขั้นพื้นฐานของประชาชนไว้ ทำให้สังคมญี่ปุ่นเป็นประชาธิปไตยมากยิ่งขึ้น และสิ่งที่ติดตามมากับความเป็น

ประชาธิปไตย คือ ความเป็นชนชั้นกลางของชาวญี่ปุ่น ซึ่งเป็นรากฐานอันมั่งคงของสังคม การเก็บภาษีอัตรา
ก้าวหน้าทำให้รายได้ขั้นสุดท้ายของคนในสังคมไม่แตกต่างกันมากนัก

นับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่สองเป็นต้นมา ญี่ปุ่นมีระบบการเมืองที่กระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น

อย่างเต็มที่โดยนำระบบเลือกตั้งหัวหน้าบริหารท้องถิ่นโดยตรงตามแบบของสหรัฐอเมริกามาใช้ร่วมกับระบบ