Page 443 - kpiebook67020
P. 443
442 การศึกษาการป้องกันวิกฤตสังคมในอนาคต
การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตที่ท�าให้เกิดความเหลื่อมล�้ามากขึ้น
ความอยุติธรรมทางสิ่งแวดล้อมจากทั้งสามกรณี ได้สะท้อนให้เห็นว่านโยบาย
หรือการพัฒนาที่เกิดขึ้นที่ใดย่อมท�าให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่นั้นอย่างแน่นอน
หากแต่ผลกระทบนั้นได้ท�าให้คนทุกกลุ่มในสังคมนั้นได้รับผลประโยชน์และผลกระทบ
อย่างเท่าเทียมกันหรือไม่ ในที่นี้ ผู้เขียนขอสะท้อนเฉพาะการเปลี่ยนแปลงที่น�าไปสู่
ความเหลื่อมล�้ามากขึ้น ยกตัวอย่างชาวบ้านปากมูลที่หาเลี้ยงครอบครัวด้วยการจับปลา
และได้รับผลกระทบจากการสร้างเขื่อน การวางอวนไว้ข้ามคืนและการออกเรือหาปลา
แต่ละรอบแทบไม่ได้ปลากลับมา ส่งผลต่อวิถีที่ต้องหากินกับแม่น�้ามูลไม่เหมือนเดิม
หลายคนจึงต้องเปลี่ยนอาชีพ หรือกรณีชาวบ้านกะเหรี่ยงบางกลอยที่ชาวบ้านถูกผลักดัน
ให้ไปอยู่ในพื้นที่อื่น แต่ชาวบ้านไม่สามารถประกอบอาชีพเดิมในพื้นที่ใหม่ได้จึงต้อง
เปลี่ยนอาชีพ
ผลกระทบที่เกิดขึ้นนี้สอดคล้องกับผู้ให้สัมภาษณ์ที่ว่าอาชีพของชาวบ้านปากมูล
ไม่สามารถคืนกลับมาได้ แม้ฝ่ายรัฐบาลแก้ปัญหาด้วยการน�าสัตว์น�้ามาปล่อย ให้ชดเชย
ค่าเสียโอกาสในช่วงที่สร้างเขื่อน ที่เรียกว่า “ค่าปลาที่หายไป” แต่ไม่สามารถแก้ปัญหาได้
เพราะระบบนิเวศเปลี่ยนแปลงไปหมด อาชีพของคนปากมูลบริเวณปากน�้ามูลที่เป็น
อาชีพประมงก็หายไป ไม่มีที่ดินท�าการเกษตรเหมือนเคย สังคมเดิมก็หายไปจนกู้กลับคืน
ไม่ได้ (ผู้ให้ข้อมูล 1 [สัมภาษณ์], 28 ธันวาคม 2564)
เช่นเดียวกันกับผู้เข้าร่วมการสนทนากลุ่ม กล่าวว่าในยุคของที่จอมพลสฤษดิ์
เป็นนายกรัฐมนตรี มีการออกกฎหมายว่าด้วยป่าไม้และสัตว์สงวน ท�าให้คนที่อยู่ในป่า
กลายเป็นคนผิดกฎหมาย แต่ก็กลายเป็นพื้นที่ที่ท�าให้เจ้าหน้าที่รัฐบางคนใช้แสวงหา
ผลประโยชน์ด้วย ในยุคนี้มีการสร้างเขื่อนขนาดใหญ่เพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าด้วย คนที่
คัดค้านการสร้างเขื่อนมักถูกกล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์ ชาวบ้านบางคนต้องเปลี่ยน
