Page 18 - kpiebook67014

2.6.3 การพัฒนาคุณภาพสังคมด้วยทุนทางวัฒนธรรม
ถวิลวดี บุรีกุล และคณะ (2565) ได้ท าการวิจัยธรรมาภิบาลในการพัฒนาคุณภาพสังคม ด้วยศิลปะชุมชน

ละงู จังหวัดสตูล โดยคณะผู้วิจัยจัดท ากระบวนการมีส่วนร่วมกับประชาชนในพื้นที่เพื่อคิดค้นกิจกรรมหรือโครงการ
ในการพัฒนาคุณภาพสังคม หนึ่งในกิจกรรมที่เกิดจากกระบวนการได้แก่ การด าเนิินกิจกรรมศิิลปะชุมชน ที่มีการ
ก าหนดจุิดวาดภาพในพื้นที่จ านวน 6 จุิด รวม 26 ภาพแล้วน าไปสู่ความมั่นคงทางเศรษฐกิจสังคม ความสมานฉันท์
การเป็นสมาชิกทางสังคม การเสริมสร้างพลังทางสังคม โดยมีปัจจัยส าเร็จที่เกี่ยวข้องกับทุนวัฒนธรรม ทุนทาง

สังคม และความเป็นพลเมือง ได้แก่ ตัวกิจกรรมมาจากความต้องการของคนในพื้นที่ รูปแบบของภาพศิลปะหรือ
ภาพเกิดจากความคิดเห็นและการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนที่ต้องการดึงเอกลักษณ์ของตนมาน าเสนอผ่านรูปวาด
บนผนังตามจุดต่าง ๆ ในพื้นที่ มีความร่วมแรงร่วมใจทั้งด้านงบประมาณ อุปกรณ์วาดภาพ และก าลังคนที่จะช่วย
ให้กิจกรรมส าเร็จ แสดงให้เห็นว่ามีทุนทางสังคมและวัฒนธรรมที่ดี นอกจากนี้ การด าเนินกิจกรรมจนประสบ

ความส าเร็จเพราะมีการสื่อสารและสร้างเครือข่าย โดยมีการประชาสัมพันธ์กิจกรรมเพื่อให้ทุกคนเข้ามามีส่วนร่วม
ตามความถนัด
2.6.4 การจัดการทุนทางวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาเมืองในเขตเทศบาลนครสงขลา
งานศึกษาของเปรมชัย จันทร์จ าปา (2559) ได้ศึกษาการจัดการทุนทางวัฒนธรรมของภาคส่วนต่าง ๆ ใน

เทศบาลนครสงขลา ทั้งภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาคประชาชนที่ส่งผลต่อการพัฒนาเมือง ผล
การศึกษาพบว่า องค์ประกอบของการจัดการทุนทางวัฒนธรรมทั้ง 4 ด้าน อันได้แก่ ทุนวัฒนธรรมของเมือง พันธะ
การลงทุนของหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ทัศนคติของประชาชนและผู้ที่เกี่ยวข้องและการมีส่วนร่วมของ

ประชาชนต่อการจัดการทุนทางวัฒนธรรม และประเด็นลักษณะการจัดการทุนทางวัฒนธรรม ล้วนส่งผลให้
ประชาชนเมืองสงขลามีความตื่นตัวในเรื่องการจัดการทุนทางวัฒนธรรมอย่างมาก ซึ่งองค์ประกอบที่ส าคัญที่สุดก็
คือ การมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดการทุนทางวัฒนธรรม โดยจะเห็นได้จากกลุ่มภาคประชาสังคมที่มี
บทบาทอย่างส าคัญในการจัดการทุนทางวัฒนธรรมของเมืองร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และถือเป็น
จุดเริ่มต้นของการขับเคลื่อนองค์ประกอบการจัดการทุนทางวัฒนธรรมด้านอื่น ๆ ให้ประสบผลส าเร็จตามไปด้วย

จากการทบทวนแนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง ซึ่งได้แก่ แนวคิดความมั่นคงทางสังคม (social security)
แนวคิดทุนทางวัฒนธรรม (cultural capital) แนวคิดภูมิคุ้มกันทางสังคม (Social immunity) แนวคิดคุณภาพ

สังคม (social quality) แนวคิดความเป็นพลเมือง (citizenship) ตลอดจนงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง น าไปสู่การก าหนด
กรอบการศึกษา กล่าวคือ การเสริมสร้างความมั่นคงทางสังคมเป็นการสร้างความรู้สึกถึงความมั่นคงปลอดภัยใน
ชีวิต สามารถรับมือกับภัยคุกคามที่อาจจะส่งผลในอนาคตหรือความขาดแคลนที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อ
ความมั่นคงในสถานะความเป็นอยู่ เช่น เมืองเชียงคานที่ก าลังเผชิญความท้าทายจากการเปลี่ยนแปลงในฐานะเมือง

ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ฉะนั้น จึงจ าเป็นต้องสร้างกลไกป้องกันสังคมขึ้นเพื่อให้สามารถรับมือกับสิ่งที่อาจจะเกิดขึ้น
เพื่อท าให้สังคมเกิดการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคม (social immunity) ด้วยการใช้วัคซีนทางสังคม (social
vaccine) ซึ่งเปรียบสังคมเป็นร่างกายมนุษย์ การฉีดวัคซีนทางสังคมจึงเป็นไปเพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับสังคม
โดยการศึกษาวิจัยนี้ จะใช้ทุนทางวัฒนธรรม (cultural capital) ของพื้นที่กรณีศึกษา น าไปต่อยอดและสร้าง

กิจกรรมการมีส่วนร่วมในการพัฒนาทุนทางวัฒนธรรม เป็นวัคซีนทางสังคมนั่นเอง

- 15 -