Page 66 - kpiebook67002

รัฐสภาถือเป็นองค์กรหนึ่งที่ส าคัญทางการเมือง เพราะเป็นองค์กรที่สมาชิกมาจากการเลือกตั้งโดย

ประชาชน และผู้แทนเหล่านั้นท าหน้าที่เป็นผู้ใช้อ านาจอธิปไตยแทนประชาชน ดังนั้นการท าหน้าที่ของรัฐสภา
ต้องตั้งอยู่บนพื้นฐานของความโปร่งใส เข้าถึงได้ง่าย ในค.ศ. 2008 สหภาพรัฐสภา (Inter-Parliamentary

Union: IPU) ได้พัฒนาชุดเครื่องมือเพื่อช่วยในการตรวจสอบการท างานของรัฐสภาและสมาชิกรัฐสภาว่ามี

ประสิทธิภาพในการด าเนินงานมากน้อยเพียงใด ตามหลักเกณฑ์ที่ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางของรัฐสภา
ในระบอบประชาธิปไตยโดยแบบประเมินนี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) เพื่อประเมินรัฐสภาตาม

หลักเกณฑ์สากลของรัฐสภาในระบอบประชาธิปไตย และ 2) เพื่อระบุล าดับความส าคัญและวิธีการในการ
เสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่รัฐสภา แบบประเมินนี้เป็นการประเมินในเรื่องการด าเนินงานของรัฐสภา ซึ่งแบ่ง

การประเมินออกเป็น 6 ด้าน ได้แก่

 การเป็นตัวแทนของรัฐสภา (The representativeness of parliament)

 การควบคุมฝ่ายบริหารโดยรัฐสภา (Parliamentary oversight over the executive)
 สมรรถนะทางนิติบัญญัติของรัฐสภา (Parliament’s legislative capacity)

 ความโปร่งใสและเข้าถึงได้ของรัฐสภา (The transparency and accessibility of parliament)

 ส านึกรับผิดชอบของรัฐสภา (The accountability of parliament)

 การมีส่วนร่วมของรัฐสภาในนโยบายระหว่างประเทศ (Parliament’s involvement in

international policy)
ค าถามในชุดคู่มือการประเมินที่พัฒนาขึ้นโดยสหภาพรัฐสภานี้มาจากสมมติฐานและหลักการทั่วไป

ของรัฐสภาในระบอบประชาธิปไตย และมาจากคู่มือที่สหภาพรัฐสภาเคยรวบรวมจากตัวอย่างของรัฐสภาที่มี
การด าเนินงานในประเทศที่เป็นประชาธิปไตยกว่า 75 ประเทศ เคยตีพิมพ์เผยแพร่ในค.ศ. 2006

ซึ่งคุณลักษณะที่สามารถอธิบายได้ว่าเป็นรัฐสภาแบบประชาธิปไตยนั้น ต้องมีลักษณะ 1) เป็นตัวแทน
(representative) 2) โปร่งใส (transparent) 3) เข้าถึงได้ (accessible) 4) ส านึกรับผิดชอบ (accountable)

และ 5) มีประสิทธิภาพ (effective) ซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาเรื่องช่องทางการสื่อสารของรัฐสภาที่ต้องมี

ความโปร่งใส ประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูลของรัฐสภาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

4.1.1 การเปิดเผยข้อมูลรัฐสภา สู่การเป็นรัฐสภาแบบเปิด
รัฐสภาแบบเปิด คือ รัฐสภาที่ส่งเสริมความโปร่งใส (transparency) การมีส่วนร่วม (participation)
และส านักรับผิดชอบ (accountability) ให้เกิดขึ้นกับสมาชิกรัฐสภา บุคลากรในวงงานรัฐสภา รวมถึง

ประชาชนที่เกี่ยวข้องในกระบวนการนิติบัญญัติ ซึ่งจะน าไปสู่การเปิดเผยข้อมูล หรือ open data ซึ่งรัฐสภา
จ าเป็นต้องเปิดเผยข้อมูลให้ประชาชนรับรู้ และสามารถตั้งค าถามต่อชุดข้อมูลต่าง ๆ ได้อย่างอิสระ

ข้อมูลเปิดรัฐสภา (open parliamentary data) เป็นข้อมูลที่รัฐสภาควรเปิดเผยต่อสาธารณะ เช่น
งบประมาณ การประชุมของคณะกรรมาธิการ การประชุมรัฐสภา กระบวนการร่างกฎหมาย การลงคะแนน

65