Page 19 - kpiebook67002
P. 19
ด าเนินการโดยรัฐสภาได้มากขึ้น โดยการด าเนินนโยบายใด ๆ รัฐสภาและหน่วยงานภาครัฐจะต้องมีการสื่อสาร
ประชาสัมพันธ์เพื่อจูงใจให้ประชาชนเห็นถึงความส าคัญและจ าเป็นที่รัฐสภาต้องด าเนินกิจกรรม เสนอกฎหมาย
หรือนโยบายดังกล่าว ในขณะเดียวกันรัฐสภาก็จ าเป็นต้องเปิดรับฟังความคิดเห็นจากประชาชนผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
ก่อนที่ด าเนินการต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นในส่วนของกฎหมาย หรือนโยบาย ด้วยเหตุนี้จึงจ าเป็นต้องมีการทบทวน
แนวคิดเรื่องระบบรัฐสภา ซึ่งเป็นสถาบันทางการเมืองหนึ่งที่ต้องท าหน้าที่ในการสื่อสารกับประชาชน
เพราะรัฐสภาเป็นองค์กรที่เป็น “ตัวแทน” ของรัฐและประชาชน รัฐสภาเป็นหนึ่งในสามเสาหลักของรัฐที่ปกครอง
ด้วยระบอบประชาธิปไตย ระบบรัฐสภามีทั้งสภาเดี่ยวและสภาคู่ ซึ่งมีอ านาจหน้าที่และพันธกิจที่อาจแตกต่างกัน
ออกไป สภาที่หนึ่งท าหน้าที่ออกกฎหมายและควบคุมฝ่ายบริหาร ส่วนสภาที่สองมีหน้าที่ตรวจสอบ ซึ่งภารกิจ
จะแตกต่างกันออกไปในแต่ละรัฐ เช่น กรณีของวุฒิสภาของสหรัฐอเมริกาที่มีบทบาทส าคัญในการแต่งตั้งฝ่าย
บริหารและการให้สัตยาบันแก่สนธิสัญญาที่กระท ากับต่างประเทศ หรือกรณีเยอรมนี สภาที่สองไม่มีอ านาจทาง
นิติบัญญัติเสมอเท่ากับสภาที่หนึ่ง แต่มีอ านาจตัดสินข้อพิพาทระหว่างมลรัฐและระหว่างมลรัฐกับสหพันธรัฐ เป็นต้น
ส าหรับรัฐสภาไทยนั้น รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้ก าหนดบทบัญญัติ
ที่เกี่ยวกับรัฐสภาไว้ในหมวด 7 แบ่งออกเป็น 5 ส่วน ทั้งโครงสร้าง องค์ประกอบของรัฐสภาที่ก าหนดให้รัฐสภา
ประกอบด้วยสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา และบทบาทอ านาจหน้าที่ของทั้งสองสภา ส าหรับอ านาจหน้าที่
ของสภาผู้แทนราษฎร มีทั้งอ านาจหน้าที่ด้านนิติบัญญัติ อ านาจหน้าที่ควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินและ
การเป็นผู้แทน ส่วนอ านาจหน้าที่ของวุฒิสภา มีทั้งการเป็นผู้แทนของประชาชน อ านาจในการเข้าร่วมประชุม
รัฐสภา การพิจารณาร่างกฎหมาย และการเสนอให้ความเห็นในประเด็นต่าง ๆ นอกจากท าหน้าที่ในฐานะ
สมาชิกรัฐสภาแล้วนั้น สมาชิกทั้งสองสภายังต้องท าหน้าที่ในฐานะคณะกรรมาธิการเพื่อร่วมกันพิจารณาร่าง
พระราชบัญญัติ พิจารณาสอบหาข้อเท็จจริง หรือศึกษาเรื่องต่าง ๆ ที่มีอยู่ในอ านาจหน้าที่ของสมาชิกรัฐสภา
ยิ่งกว่านั้นสมาชิกทั้งสองสภายังมีภาระหน้าที่ในการการเข้าร่วมประชุมสภา การอภิปราย การตั้งกระทู้ เป็นต้น
ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่ารัฐสภามีบทบาทอ านาจหน้าที่ ได้แก่ การก าหนดเวลาและหลักเกณฑ์ซึ่งสภาจะด าเนินงาน
การประชุมสภา การจัดท ากฎหมาย การแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมาย การควบคุมราชการแผ่นดิน ซึ่งทั้งหมดล้วน
เป็นภาระหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์โดยร่วมที่ส่งผลกระทบต่อสาธารณะ จึงจ าเป็นที่ภาระหน้าที่ของ
รัฐสภาและสมาชิกรัฐสภาต้องเปิดเผยต่อสาธารณะ เพื่อส่งเสริมให้เกิดเป็นรัฐสภาโปร่งใสที่ส่งเสริมให้
ประชาชนมีส่วนร่วมและเข้าถึงข้อมูลได้ง่ายและครบถ้วน การก าหนดให้ข้อมูลด้านนิติบัญญัติเป็นข้อมูลที่
เข้าถึงได้ง่ายจะท าให้เกิดความเชื่อมั่นระหว่างรัฐสภาและประชาชนตามหลักการว่าด้วยรัฐสภาแบบเปิด (The
9
Declaration on Parliamentary Openness) ที่มีจุดประสงค์เพื่อสร้างระบบรัฐสภาแบบเปิดที่น าไปสู่การมี
ส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการนิติบัญญัติมากขึ้น ซึ่งขณะนี้รัฐสภาในหลายประเทศได้ด าเนินการ
เกี่ยวกับการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐเพื่อน าไปสู่การสร้างรัฐสภาแบบเปิด เช่น กรณีของรัฐสภาสหรัฐอเมริกา
ได้ด าเนินการเปิดเผยข้อมูลภาครัฐอย่างจริงจังและต่อเนื่องโดยใช้เทคโนโลยีมาขับเคลื่อนนโยบายดังกล่าว
9 ดูเพิ่มเติมใน “Declaration on Parliamentary Openness,” Retrieved from
https://openingparliament.org/static/pdfs/english.pdf (31 October 2023)
18
