Page 66 - kpiebook65019
P. 66
65
ของกฎหมาย หรือแทบจะในทุก ๆ กฎหมายของแต่ละประเทศ หรือที่นักกฎหมาย
รู้จักกันในฐานะของ “นิติบุคคล” ซึ่ง “ความเป็นนิติบุคคล” หรือสถานะที่กฎหมาย
ก�าหนดให้เป็นผู้ทรงสิทธิ มีสิทธิ อ�านาจ หน้าที่ ได้ดังเช่นเสมือนบุคคลธรรมดา และ
นวัตกรรมทางสังคมที่ใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการก�าหนดให้การรวมกลุ่มเป็นชุมชน
มีสถานะภาพในทางกฎหมายของ “ความเป็นชุมชน” ท�าให้เกิดความต่อเนื่องของ
ระบบการค้า ระบบเศรษฐกิจ และความเป็นสังคมชุมชนในด้านต่าง ๆ มากมาย และ
ยิ่งจะเห็นชัดเจนมากขึ้นถึงความเป็นชุมชนภายใต้เทคโนโลยีดิจิทัล ดังมีตัวอย่าง
ให้เห็นมากมาย อาทิเช่น ชุมชน จส.100 ชุมชนต่าง ๆ ในพื้นที่ online หรือแม้กระทั่ง
ชุมชนในพื้นที่โลกเสมือนที่ก�าลังพัฒนาและมีการเกิดขึ้นใหม่ทุกวัน เป็นต้น
ในกรณีกำรรับรองให้ “ควำมเป็นชุมชน” มีสิทธิ หรือมีสถำนะในทำง
กฎหมำยของประเทศต่ำง ๆ มีประสบกำรณ์ที่แตกต่ำงกันขึ้นอยู่กับประวัติศำสตร์
สภำพทำงเศรษฐกิจสังคมกำรเมือง วัฒนธรรม และองค์ควำมรู้ทำงวิชำกำร ฯลฯ
อำทิเช่น บำงประเทศบำงกรณีมีกำรตรำกฎหมำยขึ้นมำรับรองสิทธิของควำมเป็น
ชุมชนโดยตรง บำงประเทศบำงกรณีใช้กำรพัฒนำผ่ำนกระบวนกำรรับรองโดย
ค�ำพิพำกษำของศำลในระยะต้นและค่อย ๆ พัฒนำกฎหมำยขึ้นมำรับรองในภำยหลัง
และในบำงประเทศให้กำรรับรองควำมเป็นชุมชนโดยกำรก�ำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ
โดยตรง และค่อย ๆ วำงแนวปฏิบัติปรับใช้บทบัญญัติของรัฐธรรมนูญในลักษณะ
20
ที่เป็นกำรสร้ำงควำมสมดุลระหว่ำงสิทธิของชุมชนและประโยชน์ของประเทศ
20 รายละเอียดตัวอย่างกรณีคดีที่เกี่ยวกับสิทธิชุมชน และพัฒนาการการเรียกร้องสิทธิ
ผ่านทางศาล โปรดดูรายละเอียดได้ในงานศึกษา โครงการการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการจัดการ
ร่างแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เอกสารทางวิชาการ หมายเลข 25 พัฒนาการ
ของหลักกฎหมายสิ่งแวดล้อมและสิทธิชุมชน โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กอบกุล รายะนาคร
สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มีนาคม 2549
