Page 55 - kpiebook64011
P. 55
หรือมีข้อร้องเรียนจ านวนมาก หรือกล่าวง่าย ๆ ว่า เดิมเรามองว่าการเมืองของการเลือกตั้งท้องถิ่นคือการ
สถาปนาอ านาจในการรักษาไว้ซึ่งระบบอุปถัมภ์จากเครือข่ายอุปถัมภ์เดิม หรือเปลี่ยนแปลงสังคมโดยคน
ภายนอกวงอ านาจเก่า แต่เอาเข้าจริงในวันนี้การเลือกตั้งท้องถิ่นอาจจะมีความหมายที่รักษาระบบอุปถัมภ์แต่
จะเป็นไปไม่ได้ถ้าจักรกลการเมืองนั้นไม่เข้มแข็ง และจักรกลการเมืองเหล่านี้จ าต้องหล่อเลี้ยงกันด้วยความมั่ง
คั่งทางเศรษฐกิจ และด้วยการกระจายอ านาจภายหลัง พ.ศ. 2540 ยิ่งท าให้งบประมาณของพื้นที่มีเพิ่มขึ้น และ
กลายเป็นพื้นที่ที่จะสร้างแรงจูงใจให้เกิดการเข้ามาสู่อ านาจเพื่อใช้งบประมาณเหล่านั้นในการแสวงหาความมั่ง
คั่งและหล่อเลี้ยงระบบอุปถัมภ์ไปในเวลาเดียวกัน ในแง่นี้ระบบเจ้าพ่อเดิมซึ่งอาจไม่ได้หายไป แต่ปรับตัว
เพิ่มขึ้น ต่อรองกับเครือข่ายของตัวเองมากกว่าลักษณะทางวัฒนธรรมในแบบเดิมเท่านั้น
ในอีกด้านหนึ่ง การพัฒนาแนวคิดจักรกลการเมืองไม่ใช่แค่ใช้อย่างตรงไปตรงมา หรือปฏิเสธ
ความส าคัญของแนวคิดดังกล่าวจะช่วยเสริมความเข้าใจในรายละเอียดและเห็นพลวัตของการท าความเข้าใจ
เศรษฐศาสตร์การเมืองของชนชั้นน าในการเมืองท้องถิ่นแบบที่โอฬาร ถิ่นบางเตียวท าอยู่ เพราะจะท าให้เรา
เข้าใจเครือข่ายทั้งหมดของจักรกลและการท างานจริงในพื้นที่ รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงของระบบจักรกล ซึ่ง
อาจไม่ได้หมายความว่าจักรกลหรือผู้อุปถัมภ์นั้นหมดบทบาทลงแล้วมีอีกกลุ่มหนึ่งขึ้นมาแทน แต่อาจจะมาจาก
คนภายในจักรกลเดิมก็อาจจะเป็นได้
รายละเอียดหนึ่งที่น่าสนใจของแนวคิดเรื่องจักรกลการเมืองก็คือการมองว่าจักรกลการเมืองคือ
“องค์กร” ทางการเมืองรูปแบบหนึ่ง หรือถ้าสมัยนี้อาจจะเรียกว่าเป็น “สถาบันทางการเมือง” รูปแบบหนึ่ง แต่
ในประวัติศาสตร์การเมืองนครของอเมริกานั้นองค์กรนี้เชื่อมโยงโดยตรงกับพรรคการเมืองในระดับชาติ/
สหพันธรัฐ และอาจจะมีองค์ประกอบที่ค่อนข้างเทา คือมีทั้งส่วนที่ไม่เป็นไปตามกฎหมายเสียทั้งหมด/ผิด
กฎหมาย แต่ที่ส าคัญต้องมีการแลกเปลี่ยนภายใต้ระบบประชาธิปไตยที่แสดงออกผ่านการเลือกตั้ง อย่างไรก็
ตาม เรื่องที่โดดเด่นในการวิเคราะห์จักรกลการเมืองก็คือ การวิเคราะห์แต่ละส่วน หรือองค์ประกอบของจักรกล
(parts)
Gosnell (1933) ชี้ให้เห็นว่าจักรกลการเมืองนั้นเชื่อมโยงกับชีวิตของชาวอเมริกันในหลาย ๆ ส่วน
ได้แก่ สถาบันศาสนา (โบสถ์/วัด) หนังสือพิมพ์/สื่อมวลชน ธุรกิจ และกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ในเมือง สหภาพ
แรงงาน และสมาคมทางสังคมและสมาคมมิตรภาพต่าง ๆ (fraternity origanization) รวมทั้งสมาคมใต้ดิน
หรือธุรกิจผิดกฎหมาย กลุ่มหรือองค์กรต่าง ๆ ที่ประกอบกันเป็นจักรกลนี้บางส่วนอาจจะเป็นฐานก าลังหลัก
บางส่วนอาจจะท าหน้าที่เปิดศึกกับกลุ่มอื่น หรือบางกลุ่มอาจจะเป็นแกนน า/ผู้น าของกลุ่ม Gosnell ชี้ว่าระบบ
จักรกลนี้ท างานได้ดีในการให้บริการประชาชนผู้เลือกตั้ง แลกเปลี่ยนกับคะแนนเสียงในเงื่อนไขที่เขตเลือกตั้งมี
ขนาดเล็ก และเชื่อมโยงกับพรรคโดยการจ้างบุคลากรมาเป็นผู้ที่ท างานในพื้นที่ในกิจกรรมเลือกตั้ง (มากกว่า
จ่ายเงินโดยตรง) ซึ่งฝ่ายที่ไม่ได้มีจักรกลหรือฝ่ายก้าวหน้าไม่มีการจัดสรรงบประมาณในส่วนนี้ ในงานเขียนของ
Gosnell ซึ่งยังเขียนในช่วงที่การเมืองแบบจักรกลเฟื่องฟู เขาชี้ว่าระบอบจักรกลการเมืองจะเฟื่องฟูใน
เศรษฐกิจขาขึ้น เมื่อธุรกิจอสังหาริมทรัพย์เฟื่องฟู ประชาชนมีรายได้ และมีการเก็บภาษี ในช่วงเวลานั้น
ประชาชนทั่วไปจะไม่ค่อยสนใจว่าระบอบการเมืองท้องถิ่นจะโกง หรือใช้จ่ายเงินไปในทางที่ไม่ค่อยมี
ประสิทธิภาพ และยิ่งมีการปกครองท้องถิ่นหลายระดับก็ไม่มีคนสนใจ ขณะที่ในช่วงเศรษฐกิจขาลงนั้น
ทรัพยากรของจักรกลดังกล่าวจะร่อยหรอลง ภาษีก็เก็บได้น้อยลง งบประมาณก็น้อยลง ผู้น าจักรกลการเมืองก็
จะท างานได้น้อยลง และก็จะมีความพยายามในการเรียกร้องให้ปฏิรูประบบการเมืองท้องถิ่นให้มีความพร้อม
รับผิดมากขึ้น และลดความซ้ าซ้อนของระดับขององค์กรปกครองท้องถิ่นลง รวมทั้งมีการตรวจสอบการใช้จ่าย
โครงการศึกษาการเลือกตั้งระดับท้องถิ่น ปี 2563: การเลือกตั้งสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดและนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดสมุทรปราการ 37
