Page 80 - kpiebook62006
P. 80
75
66
ส านักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ได้ให้ความหมายของการศึกษาเพื่อสร้างความเป็น
พลเมืองว่าเป็นการพัฒนาศักยภาพประชาชนให้เป็นพลเมืองที่มีคุณภาพ มีความรู้ดี มีความรับผิดชอบ
ตระหนักในบทบาทหน้าที่ มีคุณลักษณะและมีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมและประเทศชาติในฐานะที่เป็น
พลเมืองในระบอบประชาธิปไตยซึ่งมีประชาชนเป็นเจ้าของอ านาจสูงสุดในการปกครองประเทศ ส่วน
ศาสตราจารย์ ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช ได้ให้ความหมายของการศึกษาเพื่อสร้างพลเมืองว่า เป็นการ
เชื่อมโยงการเมืองกับการศึกษา ซึ่งโดยปกติส าหรับสังคมไทยนั้น การเมืองกับการศึกษาเป็นกิจกรรมที่แยก
ออกจากกัน โดยการศึกษามุ่งไปที่กลุ่มเป้าหมายที่เป็นเด็กในวัยเรียน และไม่ต้องการให้เกี่ยวข้องกับการเมือง
67
มากนัก ดังนั้น การศึกษาในระบบโรงเรียนจึงเท่ากับแยกออกจากการเมืองโดยสิ้นเชิง
68
ในขณะที่นักวิชาการต่างประเทศ อาทิ Petrovic และ Kuntz ได้กล่าวถึงการจัดการศึกษาเพื่อ
สร้างความเป็นพลเมืองไว้ 2 ประเด็น ได้แก่ ประเด็นแรกกล่าวไว้ว่าเป็นการเรียนรู้เพื่อการมีส่วนร่วมทาง
สังคม และท าประโยชน์ในส่วนที่เกี่ยวข้องอย่างเหมาะสมกับชีวิตและห่วงใยดูแลสังคมผ่านการมีส่วนร่วมทาง
สังคมและการบริการสังคม อีกประเด็นได้กล่าวไว้ว่าเป็นการให้ความรู้ทางการเมืองและการบ าเพ็ญประโยชน์
69
โดยผ่านการให้ความรู้ ทักษะและการปลูกฝังคุณค่าที่ดี ส าหรับ Gearon และ Ian ได้กล่าวไว้ว่าการศึกษา
เพื่อความเป็นพลเมืองหรือวิชาหน้าที่พลเมือง คือ การสอนและการเรียนเกี่ยวกับสังคมร่วมสมัย
(contemporary society) เพื่อพัฒนาความเข้าใจ สนับสนุนการปฏิบัติ (action) รวมทั้งมีการสะท้อนและ
ส่งเสริมคุณลักษณะความเป็นประชาธิปไตย หรืออาจสรุปได้ว่าการศึกษาเพื่อความเป็นพลเมือง คือ การ
จัดการให้นักเรียนมีความรู้ทักษะ ความเข้าใจ เพื่อเตรียมบุคคลเหล่านั้นให้แสดงบทบาทหน้าที่อย่างเต็มที่
และเข้มแข็งในสังคม
ทิพย์พาพร ตันติสุนทร ได้สะท้อนถึงเป้าหมายของการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองว่าคือการ
สร้างความสามารถให้กับพลเมืองได้มีส่วนร่วมรับผิดชอบทางสังคม ทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับรัฐ ทั้งในชีวิต
66 ส านักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา, กรอบแนวคิดหลักสูตรการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย
ของไทย. (กรุงเทพมหานคร : บริษัท เทคนิค อิมเมจ จ ากัด, 2556), อ้างถึงในสุทธิรักษ์ โรจนหัสดิน, เรชา ชูวุสรรณ และเอกรินทร์ สังข์ทอง,
หลักการส าคัญของการจัดการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง, วารสารวิทยบริการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 28(1), 207-217, 2560.
67 ชัยอนันต์ สมุทวณิช, การสร้างพลเมืองในสังคมประชาธิปไตย, (2553) สืบค้นจาก http://www.manager.co.th/Daily/
ViewNews.aspx?NewsID=9530000178133 อ้างถึงในทิพย์พาพร ตันติสุนทร, พลเมือง สิทธิมนุษยชน แล ะประชาธิปไตย,
(กรุงเทพมหานคร: สถาบันนโยบายศึกษา, 2557), หน้า 19.
68 Petrovic, J. E., & Kuntz, A. M., Citizenship education around the world: Local cortexts and global
possibilities. (New York: Routledge, 2014), อ้างถึงในสุทธิรักษ์ โรจนหัสดิน, เรชา ชูวุสรรณ และเอกรินทร์ สังข์ทอง, หลักการส าคัญของ
การจัดการศึกษาเพื่อสร้างความเป็นพลเมือง, วารสารวิทยบริการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 28(1), 207-217, 2560.
69 Gearon, L., & Ian, D., Learning to Teach Citizenship in The Secondary School: A companion to school
experience. (New York: Routledge, 2015), อ้างถึงในเรื่องเดียวกัน.